Υπέρ της απόσπασης των αρχαιοτήτων που έχουν βρεθεί στις Σκουριές στις εγκαταστάσεις της Ελληνικός Χρυσός τάχθηκε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κατά πλειοψηφία με μόνο μία μειοψηφική ψήφο- αυτή της γενικής διευθύντριας αρχαιοτήτων και πολιτιστικής κληρονομιάς Πολυξένης Βελένη- στη χθεσινή του συνεδρίαση.
Η απόφαση αυτή έρχεται κόντρα τόσο στην επιχειρηματολογία που επί χρόνια έχει αναπτύξει για το θέμα ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων και ο Σύλλογος ΜεγαλοΠαναγιωτών που χθες μαζί με εκπροσώπους της μείζονος αντιπολίτευσης στον Δήμο Αριστοτέλη με επικεφαλής του Α. Τσακνή και τη βουλευτή Χαλκιδικής του ΣΥΡΙΖΑ Κυριακή Μάλαμα κατέθεσαν αιτήματα αναβολής τα οποία όμως δεν έγιναν δεκτά.
Το ΚΑΣ αποφάσισε ότι τα κατάλοιπα κτιρίου και μια λιθόστρωτη επιφάνεια θα αποσπαστούν και θα μεταφερθούν στη θέση «Κόνιαρη», ένα χιλιόμετρο περίπου από τις «Σκουριές», όπου «θα πρέπει να υπάρξει μνημόνιο συναντίληψης με την εταιρεία για την ανάδειξή τους».
Το ΚΑΣ ουσιαστικά γνωμοδοτεί υπέρ του ξηλώματος των αρχαιοτήτων εξυπηρετώντας πλήρως τα σχέδια μιας εταιρείας η οποία λόγω των δραστηριοτήτων της έχει καταστρέψει μεγάλο μέρος του δάσους Κάκαβος, έχει, σύμφωνα με βεβαιώσεις των Επιθεωρητέών Περιβάλλοντος, υποβαθμίσει και ρυπάνει το περιβάλλον στις εγκαταστάσεις της στο Στρατώνι και την Ολυμπιάδα και έχει επιφέρει σοβαρές αλλοιώσεις στον αρχαιολογικό χώρο στις Σκουριές. Η απόφαση αυτή λαμβάνεται κόντρα σε προηγούμενες αποφάσεις του ίδιου οργάνου που ανέβαλε από το 2015 τέσσερις φορές την συζήτηση αυτή μέχρι να αποφανθεί το ΣτΕ σχετικά με την προσφυγή της εταιρείας για το ζήτημα της τεχνική μελέτης για την μεταλλουργία. Η μελέτη της εταιρείας είχε επιστραφεί από το ΥΠΕΝ για λόγους τεχνικούς και περιβαλλοντικούς ενώ απορρίφθηκε και η αίτηση θεραπείας της.
Λαμβάνεται ακόμη την ίδια στιγμή που στελέχη της εταιρείας παραπέμπονται σε δίκη για κακουργηματικές πράξεις που αφορούν την κατ`εξακολούθηση υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Στη χτεσινοβραδινή συνεδρίαση διαβάστηκε σχετικό έγγραφο της Γενικής Γραμματείας Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ παρέστησαν και εκπρόσωποι της εταιρείας οι οποίοι υποστήριξαν ότι σήμερα δεν υπάρχουν εκκρεμότητες. Οι εγκαταστάσεις στις Σκουριές είναι, σύμφωνα με το ΚΑΣ, πλήρως αδειοδοτημένες, ενώ η όποια εκκρεμότητα της εταιρείας με το ΣτΕ έχει να κάνει με άλλη περιοχή και όχι για τη συγκεκριμένη χρήση.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων κατά την παράστασή του χθες εξέφρασε, όπως και τα προηγούμενα χρόνια, τη θέση του για τη διατήρηση και ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων στις Σκουριές και υπενθύμισε ότι έχει παραστεί και στην αυτοψία που πραγματοποίησε επιτροπή μελών του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου τον Σεπτέμβριο του 2016, στον αρχαιολογικό χώρο Σκουριών Χαλκιδικής.
Ο Σύλλογος μεταξύ άλλων ανέφερε ότι:
-Οι Σκουριές είναι από τις πιο σημαντικές θέσεις για την αρχαία μεταλλουργία στη Μακεδονία, σε μια περιοχή που η μακραίωνη μεταλλευτική δραστηριότητά της μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτήν του Λαυρίου. Μια συστηματική έρευνα σε όλη την περιοχή της ΒΑ Χαλκιδικής θα προσέφερε σημαντικότατα ευρήματα για τη μεταλλευτική ιστορία της χώρας. O ΣΕΑ επισημαίνει ακόμη ότι η πορεία και η αξιοπιστία της εταιρείας ελέγχονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια, ενώ ακόμη και σήμερα εκκρεμεί η προσφυγή της στο ΣτΕ.
-Ο ΣΕΑ έχει διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι η κατάσταση διατήρησης των καταλοίπων του αρχαιολογικού χώρου στις Σκουριές είναι κακή έως απαράδεκτη. Υπεύθυνη γι΄ αυτό, όπως αναφέρει ο ΣΕΑ, «είναι η από αρκετών χρόνων και από διαφορετικούς επενδυτές σύγχρονη δραστηριότητα επί του αρχαιολογικού χώρου στην περιοχή του ‘ανοικτού λάκκου΄ (open pit) Σκουριών, η οποία έχει επιφέρει, πέραν της πρωτοφανούς περιβαλλοντικής καταστροφής, σοβαρές αλλοιώσεις του αρχαιολογικού χώρου και του ιστορικού τοπίου χάριν μιας επένδυσης αμφιβόλου κατάληξης. Τα εναπομείναντα σταθερά κατάλοιπα στις Σκουριές (π.χ. λίθινα θεμέλια 2-3 τουλάχιστον κτιρίων, υπόσκαφες κατασκευές, όπως λάκκοι και ένα μεγάλο δίκτυο αυλάκων καθαρισμού μεταλλεύματος, πλακόστρωτα αποτριβής μεταλλεύματος και κατάλοιπα κατασκευών εκκαμίνευσης) αποτελούν βορά των καιρικών συνθηκών λόγω της ακατάπαυστης διάβρωσης και κάλυψής τους από τις παρακείμενες και μεγάλου ύψους αποθέσεις υλικών της εκσκαφικής δραστηριότητας της εταιρείας».
-Όπως αναφέρεται και στο Πρακτικό της αυτοψίας του ΚΑΣ (7-9-2016) τα ευρήματα στις Σκουριές είναι μοναδικής σπουδαιότητας και αποτελούν τους αψευδείς μάρτυρες καταλοίπων μιας εκτεταμένης μεταλλουργικής εγκατάστασης, από την οποία μπορεί να μην έλειπαν ούτε τα πλυντήρια για τον καθαρισμό του χαλκού, ούτε και οι στοές εξόρυξης, που θα πρέπει να αναζητηθούν πολύ κοντά στους -μέχρι περίπου προ 5ετίας- ορατούς μεταλλοφόρους βράχους, για τις οποίες (την ύπαρξη στοών) μιλούν -μεταξύ άλλων- γεωλόγοι και κάτοικοι της περιοχής.
Να σημειωθεί ότι κάτοικοι-μέλη τοπικών συλλόγων αναφέρθηκαν στην παρουσία περίπου τριών δεκάδων θέσεων με αρχαιολογικά κατάλοιπα προϊστορικών και ιστορικών χρόνων στην ευρύτερη περιοχή των Σκουριών, ενώ υπέδειξαν 2-3 αρχαιολογικές θέσεις στην περιοχή κατάληψης του σύγχρονου ορυχείου στον ‘open pit’, οι οποίες δεν έχουν ερευνηθεί και απειλούνται από την υπό εξέλιξη δραστηριότητα της εταιρείας. Στο εν λόγω δίκτυο θέσεων ανήκουν η σπουδαία αρχαία πόλη της Ακάνθου στα Ν. των Σκουριών καθώς και η διεθνώς γνωστή πόλη των Αρχαίων Σταγείρων (σε μικρή απόσταση και τα άγνωστα ακόμη στο ευρύ κοινό Ελληνιστικά Στάγειρα) στα Β. των Σκουριών, η γενέτειρα του Αριστοτέλη.
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων υποστήριξε ακόμη ότι «είναι ‘άνευ αντικειμένου’ η πρόταση για την επιλεκτική απόσπαση και μετακίνηση για διατήρηση σε ένα τεχνητό περιβάλλον ενός μικρού υποσυνόλου του αρχαιολογικού χώρου των Σκουριών σε σχετικά γειτονικό χώρο στο όνομα της εξυπηρέτησης των σχεδίων της Eldorado και της διάλυσης του αρχαιολογικού χώρου Σκουριών» και προέκρινε την κήρυξη των Σκουριών και της ευρύτερης περιοχής τους σε έναν ενιαίο και αδιάσπαστο κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο, όρος εκ των ων ουκ άνευ για τη διατήρηση της ιστορικής φυσιογνωμίας της περιοχής η οποία μπορεί πράγματι να αναπτυχθεί βιώσιμα με ήπιες οικο-αγροτικές και τουριστικές παρεμβάσεις.
Σταυρούλα Πουλημένη