in

Η γυναικεία επιμονή και η «δυτική ρητορική»

Η γυναικεία επιμονή και η «δυτική ρητορική»

Η πρόσφατη απόφαση του Γάλλου υπουργού Valls σχετικά με την απαγόρευση της χρήσης του μπουρκίνι προκάλεσε πολλές διαμάχες και πυροδότησε μια δημόσια αντιπαράθεση σε τόνους που θυμίζουν μανιφέστο. Από την μια πλευρά είναι όσες και όσοι τάσσονται υπέρ της απαγόρευσης επικαλούμενοι την γυναικεία ελευθερία ενάντια στην θρησκευτική καταπίεση. Από την άλλη όσοι και όσες αντίθετα μοιάζουν πεπεισμένες πως η απαγόρευση του μπουρκίνι είναι σημάδι μιας επικίνδυνης παρέμβασης ακριβώς κατά της ελευθερίας των γυναικών. Συναντήσαμε την Layla M. Ammar, που ήρθε από το Λίβανο στην Ιταλία το 1990, διδακτόρισσα και μελετήτρια του Ισλαμικού Πολιτισμού, της Ιστορίας και της Φιλολογίας,  στο Τμήμα Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου La Sapienza της Ρώμης.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: Μια συνάντηση με την Layla M. Ammar, μουσουλμάνα και μελετήτρια του Ισλάμ

 της Alessandra Pigliaru, Il Manifesto, 19.08.2016
μετάφραση: Κυριλλίδου Βαρβάρα

Εδώ και 25 περίπου χρόνια διερευνάτε ζητήματα που σχετίζονται με το Ισλάμ. Το κάνετε εκκινώντας από την εμπειρία σας ως γυναίκα και μουσουλμάνα. Τι εντύπωση σας δημιουργήθηκε από τον δημόσιο διάλογο για το μπουρκίνι;

Προσωπικά, αν μη τι άλλο, θεωρώ πως κανένας δεν μπορεί να μιλάει εξ ονόματος άλλης, οπότε περιμένω να διαβάσω απόψεις γυναικών που σχετίζονται με το ζήτημα μέσα από την άμεση ή εκ θέσεως εμπειρία τους. Και το ζήτημα αυτό δεν είναι παρά άλλη μια ευκαιρία για διακρίσεις εις βάρος των μουσουλμάνων γυναικών και της άσκησης των ελευθεριών τους στην Ευρώπη στην καθημερινότητα. Σε πολλά σχόλια το «μπουρκίνι» ειτε θα παρουσιαζόταν ως μια “επιθετική πραγματικότητα”, είτε θα παρομοιαζόταν με μια τέτοια για την οποία δεν υπάρχει θέση στον δυτικό κόσμο . Το πρωτοφανές είναι πως αυτή την φορά πρόκειται για μια πρόκληση η οποία ξεκίνησε – κι έπειτα έλαβε διαστάσεις – όχι από τον αραβικό κόσμο, που συνήθως κατηγορείται για οπισθοδρομικές και καταπιεστικές αντιλήψεις, αλλά από εκείνους που κηρύττουν την ελευθερία, την αδελφότητα και την ισότητα. Χωρίς να δέχονται όμως την γυναικεία διαφορετικότητα, χωρίς καν να αφήνουν σε εκείνες την επιλογή να διαλέγουν μόνες τους τι θα φορέσουν σύμφωνα με τις επιθυμίες τους και την πίστη τους.  Υπό αυτή την έννοια,  λαϊκότητα είναι και η αποδοχή και ο σεβασμός όλων των θρησκειών, δίχως να επιτρέπεται η περιθωριοποίηση των πιο αδύναμων κομματιών της κοινωνίας. Και σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρομαι ειδικά σε εκείνες της πρώτης γενιάς, εννοώ δηλαδή τις μουσουλμάνες γυναίκες που αντιμετώπισαν πρώτες την δυσκολία της γλώσσας, της εργασίας και της συμβίωσης.

Θεωρείτε πως το ζήτημα αυτό επισκιάζει άλλα πιο επείγοντα θέματα προς συζήτηση;

Με όλα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, αναφέρομαι στην οικονομική κρίση, στην μετανάστευση, στην ανεργία και στην φονταμενταλιστική τρομοκρατία, θα έλεγα πως το ζήτημα του μπουρκίνι φαντάζει το λιγότερο δευτερεύον και επιφανειακό.  Ίσως όμως πρόκειται για άλλη μια αφορμή εξάλειψης της θρησκευτικής ταυτότητας των μουσουλμάνων της Ευρώπης, και όλων όσων αναπαριστά, είτε αυτό λέγεται μπουρκίνι, είτε μαντήλα είτε άλλο. Από την άλλη η δυτική ρητορική είναι υπεύθυνη από καιρό για την τροφοδότηση ενός συλλογικού φαντασιακού σε σχέση με το Ισλάμ.  Η δυτική ρητορική οδηγεί πίσω στις ίδιες εκείνες θρησκευτικές αρχές οι οποίες αποτέλεσαν την πρωταρχική αιτία του πισωγυρίσματος της κατάστασης των γυναικών στον αραβο-ισλαμικό κόσμο καθώς σκιαγραφεί την μουσουλμάνα γυναίκα ως θύμα και ως υποχείριο ανάγοντας την μαντήλα σε σύμβολο της καταπίεσής της και σε απόδειξη της υπανάπτυξης της. Σε ευρωπαϊκή κλίμακα μπορούμε να κάνουμε λόγο για ιδιωτικοποίηση της ελευθερίας των γυναικών, σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει για παράδειγμα στον Καναδά, όπου κάθε κοινότητα διατηρεί όλα της τα σύμβολα χωρίς αυτό να αποτελεί αιτία απειλής για την κυριαρχία του καναδικού κράτους. Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί, Εβραίοι και Βουδιστές ζουν απολαμβάνοντας δικαιώματα πλήρους ιθαγένειας, μέσα από μια εποικοδομητική, πέρα από συνετή, προσέγγιση της διαφορετικότητας.

Είστε μια από τις συγγράφισσες του τόμου «Ο πρωταγωνιστικός ρόλος των γυναικών στη γη του Ισλάμ» [Protagonismo delle donne in terra d’Islam, επιμέλεια Biancamaria Scarcia Amoretti & Leila Karami, εκδ. Ediesse] στο οποίο γράφετε για την κατάσταση στο Λίβανο. Καθώς προχωρά η προαγωγή του διαθρησκειακού διαλόγου, πως αντιμετωπίζονται ζητήματα αυτού του είδους;

Ο Λίβανος υπήρξε, στο μεσογειακό περιβάλλον, παράδειγμα συμβίωσης και κοσμοπολιτισμού γιατί προώθησε έναν εκσυγχρονισμό που συμπεριλάμβανε μια ισχυρή δόση λαϊκότητας και ανεκτικότητας, κάτι που βίωναν στην καθημερινότητά τους οι διάφορες εθνικότητες. Επιπλέον εξαιτίας του πρωταγωνιστικού ρόλου των Λιβανέζων γυναικών (μουσουλμάνες και χριστιανές): υπερκέρασαν τις διαφοροποιήσεις με μια νοοτροπία δεκτική, ικανή να αφουγκράζεται τον άλλο, εκείνον που δεν μας μοιάζει, διατηρώντας παράλληλα την θρησκευτική τους διαφορετικότητα. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσει κανείς την δεδομένη στιγμή ποια είναι η ευθύνη που φέρουμε ως γυναίκες που ζουν στην Ευρώπη και στις οποίες θέλουν να απαγορεύσουν μια ελεύθερη επιλογή και επιμένω στην «ελευθερία επιλογής», κάτι που θα μπορούσε να παρεμποδίσει και να δημιουργήσει παρανοήσεις στον πραγματικό διάλογο και την γνωριμία μεταξύ των νέων γενιών. Προσωπικά είμαι αισιόδοξη και πεπεισμένη πως μόνο η γυναικεία επιμονή (λαϊκή ή και θρησκευτική), η οποία εκφράζει την δύναμη των γυναικών, μπορεί να ξεπεράσει τα εμπόδια που βάζει η ανδρική λογική. Δεν πρόκειται για θρησκευτικό πρόβλημα αλλά πολιτικό και μόνο.
 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Το alterthess.gr πάει διακοπές

ΟΑΣΘ: Εκεί που μας χρωστούσαν μας πήραν και το βόδι!