Η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕMΕΣ συνεχίζουν το αφιέρωμά τους Αμερικανικό Πολιτικό Σινεμά (υποενότητα: Αφιέρωμα στη Λίλιαν Χέλμαν) και προβάλλουν τη Δευτέρα 5 Μαρτίου στις 21:00 στην αίθουσα ΒΑΚΟΥΡΑ 1 (Ιωάννου Μιχαήλ 8, τηλ. 2310233665) το κοινωνικό δράμα του Φρεντ Τσίνεμαν Τζούλια (ΗΠΑ, 1977, έγχρωμη, 117’). Παίζουν: Τζέιν Φόντα, Βανέσα Ρεντγκρέιβ, Τζέισον Ρόμπαρντς, Μαξιμίλιαν Σελ, Χαλ Χόλμπρουκ, Ρόζμαρι Μέρφι, Μέριλ Στριπ.
Θα προλογίσει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου, του οποίου έντυπη ανάλυση θα διανεμηθεί στους θεατές, ενώ στο τέλος της προβολής θα ακολουθήσει μακρά συζήτηση με το κοινό.
Το προς συζήτηση θέμα στο μάθημα για τον κινηματογράφο θα είναι: Ο συνδυασμός αισθητικών και πολιτικών αναφορών και οι πληροφορίες που παρέχουν στο κοινό.
Η σχέση των συγγραφέων Ντάσιελ Χάμετ και Λίλιαν Χέλμαν κατά το μεσοπόλεμο και η υποστήριξη της Χέλμαν από μια φίλη της.
Η ανάλυση που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Υπάρχουν φιλμ που μας συναρπάζουν με την πρώτη ματιά. Υπάρχουν ταινίες που μας συγκλονίζουν με τη δομή τους. Και υπάρχουν ακόμα ακαδημαϊκοί σκηνοθέτες πολύ υψηλού επιπέδου που ξέρουν να κάνουν τις πολύ μεγάλες ανατροπές. Στην προκειμένη περίπτωση, ο αυστριακής καταγωγής Φρεντ Τσίνεμαν δουλεύει με εκπληκτικό τρόπο πάνω στην αποδόμηση της παλιομοδίτικης τοιχογραφίας εποχής: Την αντιμετωπίζει όπως όταν σε έναν ζωγραφικό πίνακα ζωγραφίζεις κάτι άλλο από πάνω του (που ακούγεται και στην ταινία). Τι είναι αυτό που απομένει, τελικά; Η μνήμη ως ξεθώριασμα, ως ξέπλυμα, ως μια συγχυτική παραίσθηση. Έγιναν, άραγε, τα πράγματα έτσι ή υπάρχει και μια αυθαίρετη παρέμβαση πάνω τους; Η επί τριάντα ετών σχέση (με μικρά διαλείμματα) του διασήμου Αμερικανού κομουνιστή συγγραφέα Ντάσιελ Χάμετ και της συνοδοιπόρου του, συντρόφου του και επίσης διακεκριμένης συγγραφέως Λίλιαν Χέλμαν διασχίζει δημιουργικά τα ταραγμένα χρόνια του Μεσοπολέμου. Η μυθοπλασία εστιάζει στη μεγάλη φιλία της Λίλιαν (Τζέιν Φόντα) με τη Τζούλια (Βανέσα Ρεντγκρέιβ). Τέτοια εγχειρήματα στα οποία ο μόνος που θα πετύχαινε σίγουρα θα ήταν ο Βισκόντι (νεκρός ένα χρόνο πριν από την ταινία) το παιχνίδι κερδίζεται και χάρη στις υψηλής ποιότητας κατασκευαστικές αρετές. Η εκπληκτική έγχρωμη φωτογραφία ανασύρει την αχλή του παρελθόντος, οι φωτισμοί υποδεικνύουν τον εφιάλτη της εποχής, τα ντεκόρ και τα κοστούμια είναι ακριβολόγα, το μοντάζ βελούδινο και, για να δέσουν όλα αυτά, μένει η σκηνοθετική ματιά. Η τελευταία είναι στην κυριολεξία αραχνοΰφαντη, δαντελένια, ραφινάτη και με έξυπνες λύσεις. Πέρα από τις αναδρομές στο παρελθόν, επιλέγονται σταθερά μονοπλάνα που θυμίζουν Βισκόντι και Μπερτολούτσι, με στοιχεία έντονης φόρτισης και αποδραματοποίησης. Η τελευταία επιτρέπει ώστε η μυθοπλασία να λειτουργήσει ως ένα θέατρο της ιστορίας, με τη δράση να παρακάμπτεται και η ουσία να βρίσκεται στα πραγματικά γεγονότα. Η Τζούλια είναι ιδίως ένα φιλμ χρόνων. Απαιτεί από το θεατή να βιώσει τους ρυθμούς της, που είναι του παφλασμού του νερού ή της αμήχανης σιωπής μπρος στο ψυχαναλυτικό ντιβάνι. Με αυτή την ελαφρά υπνωτική διαδικασία, η απόλαυση είναι υψηλού επιπέδου και αρτίστικη. Μιλάμε για ένα σινεμά καμωμένο από ακροβάτη που ισορροπεί μπρος στο χάος που χωρίζει τον χαμένο χρόνο από το χαμένο παιχνίδι με το τώρα, δηλαδή την αναμέτρηση με το τέλος.»
ΔΕΚΑ ΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΧΑΣΕΤΕ ΤΗΝ «ΤΖΟΥΛΙΑ»
Εξάλλου, 10 λόγοι για να μη χάσετε την Τζούλια είναι:
- Γιατί η ταινία μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε για δυο σπουδαίες προοδευτικές προσωπικότητες στο χώρο της αμερικανικής λογοτεχνίας.
- Γιατί είναι μια από τις πιο εξαιρετικές ταινίες για το μεσοπόλεμο που αναδεικνύουν υποδειγματικά την ατμόσφαιρα των κοινωνικών διαδικασιών που αναρριχηθήκαν ο φασισμός και ο ναζισμός.
- Για τις πολύ ακριβείς ιστορικές πληροφορίες που δίνονται σε σχέση με τις ταραχές στην Ευρώπη πριν τον πόλεμο αλλά και για τις σχέσεις των ΗΠΑ με τις ευρωπαϊκές χώρες και τα ναζιστικά ρεύματα.
- Γιατί ο μέγας αμερικανοποιημενος δημιουργός Τσινεμαν καταφέρνει και κάνει στην κυριολεξία μια δαντελένια σκηνοθεσία χωρίς να υποπέσει στο φλερτ με το ρετρό ή την καρτποσταλικη απεικόνιση.
- Για το εκπληκτικό σενάριο της ίδιας της Χέλμαν.
- Για την υποδειγματική δουλειά πάνω στο χρόνο, που θυμίζει πάρα πολύ τον Προυστ, και συνδέει το συναίσθημα με τις προσωπικές ιστορίες και την επίσημη ιστορία.
- Για την επίσης υποδειγματική δουλειά του σκηνοθέτη πάνω στη σχέση-χρόνου-βιωμάτων-μνημών-αναπαραστατικών τεχνών.
- Για την υψηλή δυναμική όλων των ρόλων και ιδίως του Τζέισον Ρόμπαρντς που ξεφεύγει από κάθε τυποποίηση.
- Για την καταπληκτική φωτογραφία, τα εξαιρετικά κοστούμια, τα ντεκόρ και την εξαιρετική ανάπλαση της εποχής.
- Γιατί στην κυριολεξία είναι ένα έργο τέχνης σε όλα τα επίπεδα: εικαστικό, ιδεολογικό, αισθητικό.
Υ.Γ. Τη Δευτέρα 12 Μαρτίου στις 21:00 η Κινηματογραφική Λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ-3 και το ΚΕΜΕΣ προβάλλουν στα πλαίσια του ίδιου αφιερώματος το συγκλονιστικό πολιτικό θρίλερ του Τζον Φρανκενχάιμερ Κάτω από έναν άλλο ήλιο (1962).