in

Μύρισε φορμόλη…

Μύρισε φορμόλη…

“-Ιδού, Μεγαλειότατε, ο στρατός σας, εις τον οποίον και μόνον πρέπει να στηρίζεσθε.” Με αυτά τα λόγια παρουσίασε μια από τις παρελάσεις της 4ης Αυγούστου, στον Γεώργιο Γλίξμπουργκ, ο Ιωάννης Μεταξάς, δείχνοντας τον θαυμαστό του για την ελληνική νεολαία που όπως έγραφε λίγο αργότερα, «λειτουργεί πλέον οργανωμένα».

Εκτός από την ομοιομορφία και τις μιλιταριστικές συμπαραδηλώσεις oι μαθητικές παρελάσεις τα τελευταία χρόνια συνδέθηκαν με επεισόδια ρατσιστικά και ξενόφοβα, με αποτέλεσμα να ζητείται η κατάργησή τους από φορείς, κόμματα, οργανώσεις και καθηγητές και δασκάλους.

Βέβαια κάθε φορά που το θέμα επανέρχεται στην επικαιρότητα, η επίθεση που δέχονται οι υπέρμαχοι της κατάργησης των παρελάσεων ξεπερνά τα όρια της κριτικής, όπως συνέβη με τις δηλώσεις του Τάσου Κουράκη.

Σε δηλώσεις του στον Alpha 989 ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αρμόδιος για την Παιδεία Τάσος Κουράκης υποστήριξε πως όταν έρθει στην κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ θα καταργηθούν οι παρελάσεις.

Στο ίδιο κλίμα και οι δηλώσεις της Ελένης Φωτίου στον ΣΚΑΙ η οποία είναι επίσης βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και χαρακτήρισε «παλαιολιθικές» τις παρελάσεις με τον τρόπο που γίνονται. Παράλληλα υποστήριξε πως στις παρελάσεις θα έπρεπε να μετέχουν απλοί πολίτες και όχι άρματα μάχης.

Στον αντίποδα των δηλώσεων των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, γιατί να μην καταργήσουμε «και τον Εθνικό Ύμνο;», σχολίασε ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, Βασίλης Κικίλιας, για τη σημερινή δήλωση του βουλευτή Τάσου Κουράκη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, εφόσον έρθει στην εξουσία, θα καταργήσει τις παρελάσεις.

Ανάλογες τοποθετήσεις όμως με αυτές των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ είχαν στο παρελθόν τόσο η Δημοκρατική Αριστερά, όσο και στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ενώ κινήσεις εκπαιδευτικών διεκδικούν το δικαίωμα να παίρνουν μέρος στις παρελάσεις.

Πριν μερικά χρόνια μάλιστα Εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης και από όλη την Αχαΐα και την Ηλεία συγκρότησαν Πρωτοβουλία για την κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων. Μαζί τους συμπαρατάχθηκαν φοιτητικά σχήματα και σύλλογοι. Κι ενώ στην Πάτρα υπήρξε μια σχετική καλή δημόσια υποδοχή της κίνησης, τα αθηναϊκά μέσα είδαν το γεγονός αρκετά «επιφυλακτικά». Ο ΑΝΤ1, δε, κάλεσε μέλη της Πρωτοβουλίας στα τηλεοπτικά του παράθυρα μόνο για να τα εκθέσει, καταδικάζοντάς τα σε κατευθυνόμενη σιωπή απέναντι στις εθνικιστικές κορώνες των Ψωμιάδη και Καρατζαφέρη. 

Ακόμη πιο σκληρή μεταχείριση είχε όμως καθηγήτρια σε λύκειο του Πειραιά, που αρνήθηκε να παρελάσει με το σχολείο της επικαλούμενη ιδεολογικούς λόγους. Η καθηγήτρια φυσικής αγωγής Φραντζέσκα Ρωμάνου υπηρετούσε το 2001 στο Λύκειο Καστέλλας Πειραιά όπου αρνήθηκε να συνοδεύσει τους μαθητές στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου . Με αυτή την κατηγορία και με την χρήση των αντιδραστικών διατάξεων του Δημοσιοϋπαλληλικού κώδικα παραπέμφθηκε σε ΕΔΕ στο αρμόδιο Πειθαρχικό Συμβούλιο ΠΥΣΔΕ Πειραιά. Το ΠΥΣΔΕ Πειραιά την κηρύσσει ένοχη για πλημμελή άσκηση καθηκόντων και με ψήφους 3-2 επιβάλλει την ποινή παρακράτησης μισθού για 20 μέρες.

Η υπόθεση ξεσήκωσε τότε θύελλα αντιδράσεων και εκκρεμεί ακόμη στα Ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Επίσημα ποτέ δεν τέθηκε θέμα κατάργησης των παρελάσεων ακόμη και μεταπολιτευτικά. Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του ο ΙΟΣ της Ελευθεροτυπίας, για μία και μόνο φορά ετέθη θέμα κατάργησης των μαθητικών παρελάσεων ως αναχρονιστικού θεσμού, αλλά αμέσως η ιδέα απερρίφθη κατηγορηματικά. Ηταν τον Φεβρουάριο του 1984, όταν δημοσιεύθηκε η είδηση. Η φιλοκυβερνητική εφημερίδα “Ειδήσεις” επιδοκίμασε την απόφαση: “Αξια για κάθε έπαινο η πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας να θέσει τέρμα στις παρελάσεις των μαθητών. Το ολοκληρωτικής νοοτροπίας έθιμο της στρατιωτικοποίησης των νέων, ακόμα και των εξάχρονων παιδιών, με τη ‘ζύγιση’ και τη ‘στοίχιση’, με την ‘κεφαλή δεξιά’, με την απόδοση τιμών στον υπουργό, στο νομάρχη ή στο δεσπότη, δεν συναντάται στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Οχι πάντως στις κοινοβουλευτικές δημοκρατίες. Γιατί καλλιεργεί στη νεά γενιά ψυχολογία μαζικής πειθαρχίας, τέτοια που ελάχιστα συμβάλλει στη διαμόρφωση ελεύθερων κι ανεξάρτητων συνειδήσεων.”

Η εφημερίδα καλά τα έλεγε. Μόνο που την ίδια μέρα, ο τότε υπουργός Παιδείας Απόστολος Κακλαμάνης έσπευδε να διαψεύσει την είδηση, δηλώνοντας κατηγορηματικά ότι ούτε απόφαση ούτε καν παρόμοια σκέψη δεν υπήρχε. Από τότε κανείς υπουργός δεν διανοήθηκε να αναρωτηθεί για τη σχέση μιας στρατιωτικής επίδειξης με τη διαδικασία της εκπαίδευσης.

Το χρονικό των παρελάσεων από τον ΙΟ της Ελευθεροτυπίας

Οι πρώτοι που παρέλαυναν ήταν οι φοιτητές σε στιγμές εθνικής κινητοποίησης. Τα σχολεία εμφανίζονται παραταγμένα στην εθνική εορτή της 25ης Μαρτίου 1924, ημέρα που συνέπιπτε με την ανακήρυξη της Δημοκρατίας. Τα επόμενα χρόνια ανφέρονται μόνο πρόσκοποι και μαθητές στρατιωτικών σχολών που πλαισιώνουν τη στρατιωτική παρέλαση. Το 1932 στην Αθήνα τα σχολεία συμμετέχουν μαζί με τους προσκόπους, τη “φρουρά της πόλης” και τις “εθνικιστικές οργανώσεις” σε παρέλαση ενώπιον επισήμων στον Αγνωστο Στρατιώτη.

Ομως για πρώτη φορά η μαθητική παρέλαση παίρνει χαρακτήρα επίσημο και συμπληρωματικό ως προς τη στρατιωτική, από το 1936. Το Μάρτιο της χρονιάς αυτής παρελαύνουν τα σχολεία επικεφαλής της πομπής, μπροστά στον Μεταξά και τον Βασιλιά. “Πρώτον παρήλασαν τα σχολεία, άι οργανώσεις, οι τροχιοδρομικοί, αντιπροσωπεία χωρικών Μακεδόνων με τας εθνικάς των ενδυμασίας, οι παλαιοί πολεμισταί”, διαβάζουμε στο ‘Εθνος’ της 25.3.36. Ακολούθησε το στράτευμα. Ηταν μια πρώτη δοκιμή για τον επίδοξο δικτάτορα. Λίγους μήνες αργότερα, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου θα ασχοληθεί ιδιαίτερα με την ανάπτυξη της στρατιωτικής συνείδησης της νεολαίας και θα χρησιμοποιήσει γιορτές και παρελάσεις ως όργανα για την επίτευξη των σκοπών της. Το φασιστικό μοντέλο που θαύμαζε ο δικτάτορας πρόβλεπε κάθετη στρατιωτική οργάνωση της νεολαίας και έδινε ιδιαίτερο βάρος στις “γυμναστικές επιδείξεις”, στις “παρατάξεις”, στις “παρελάσεις” και στις “λαμπαδηφορίες”. Η ελληνική μίμηση δεν έφτασε βέβαια την εφιαλτική επιβλητικότητα των γιορτών που οργάνωνε ο Μουσολίνι ή ο Χίτλερ , αλλά ακολουθούσε πιστά τη συνταγή τους. Στο διάστημα αυτό, η προσοχή δόθηκε κυρίως στην οργάνωση της ΕΟΝ, και δια μέσου αυτής επιβάλλονταν στα σχολεία οι επιδιωκόμενοι καταναγκασμοί.

Ο ίδιος ο Μεταξάς σημειώνει στο Ημερολόγιό του στις 25 Μαρτίου 1938: “Τι όνειρο ήταν χθες και σήμερα! -Χθες στο πεδίον του Αρεως με την Εθνική Νεολαία. Το έργον μου! Εργον που ενίκησε μέσα σε τόσες αντιδράσεις! Σχεδόν 18 χιλιάδες παιδιά από Αθήνας και Πειραιά, περίχωρα και από πολλές επαρχίες. Φάλαγξ “Ι.Μεταξά” Πατρών! (…) -Σήμερα. Τελετή. Ενθουσιασμός. Αποθέωσις. Παρέλασις στρατού θαυμασία. Απόγευμα παρέλασις Σχολείων Προσκόπων κτλ. και Εθνικής Νεολαίας με τα Τάγματα εις την ουράν. Αι φάλαγγες της ΕΟΝ ατέλειωτοι! Ολοι ντυμένοι! Περίπου 12-14 χιλιάδες! Εντύπωσις εις τον κόσμον καταπληκτική!”

Από τότε η σχολική παρέλαση συνδέθηκε απόλυτα με τη στρατιωτική, και η απουσία των μαθητών θεωρήθηκε αξιόποινη πράξη, ισοδύναμη με την παράβαση στρατιωτικού καθήκοντος. Η εμφυλιοπολεμική περίοδος δεν βελτίωσε φυσικά τις συνθήκες. Η δικτατορία δε χρειάστηκε να κάνει τίποτα περισσότερο απ’ το να κοντύνει λίγο τα μαλλιά των αγοριών και να μακρύνει τις φούστες των κοριτσιών. Ηδη στην πρώτη παρέλαση της επταετίας, ο τότε “αντιπρόεδρος” Σπαντιδάκης δήλωνε πολύ ευχαριστημένος: “Είμαι άπολύτως ικανοποιημένος από την εν γένει εμφάνισιν των παρελασάντων τμημάτων (sic) της μαθητιώσης νεολαίας Θεσσαλονίκης. Κατεδείχθη, ότι οι εκπαιδευτικοί λειτουργοί, ενστενισθέντες τας αρχάς της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου, δίδουν ιδιαιτέραν προσοχήν εις την εκπαίδευσιν και μόρφωσιν της μαθητιώσης νεολαίας, της οποία το φρόνημα και το ήθος είναι λίαν υψηλά σήμερα.”

Και οι κυβερνήσεις της μεταπόλίτευσης δεν διανοήθηκαν να αμφισβητήσουν την αναγκαιότητα των υποχρεωτικών μαθητικών παρελάσεων. Φρόντισαν μόνο να απαλύνουν τις ακρότητες του στρατιωτικού καθεστώτος και να προσαρμόσουν τον καταναγκασμό στα “δημοκρατικά ήθη”. Αλλωστε και η Αριστερά που είχε απήχηση εκείνη την εποχή δεν ζήτησε ποτέ να καταργηθούν οι μαθητικές παρελάσεις. Απαίτησε μόνο να συμπεριληφθούν στους παρελαύνοντες και τα σωματεία των αγωνιστών της εθνικής αντίστασης.

Μια ερώτηση που σήκωσε θύελλα αντιδράσεων

Δεν είναι όμως η πρώτη φορά που η αριστερά ζητά την κατάργηση του αναχρονιστικού θεσμού . Την κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων έχουν εισηγηθεί  με ερώτησή τους προς την τότε υπουργό Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου δύο βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ο Γρηγόρης Ψαριανός –τότε ΣΥΡΙΖΑ- και ο Τάσος Κουράκης.

Όπως τόνιζαν, το έθιμο των μαθητικών παρελάσεων «καθιερώθηκε στη χώρα επί Μεταξά, αναζωογονήθηκε επί Χούντας και συνεχίζεται μέχρι σήμερα ως κατάλοιπο μιας άλλης εποχής χωρίς να προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό στη σημερινή, σύγχρονη εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία».

Προσέθεταν μάλιστα ότι οι μαθητικές παρελάσεις «έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις που αντίκεινται στην στρατικοποίηση των μαθητών».

Όπως τόνιζαν οι δύο βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν πιο αποτελεσματικοί τρόποι για να καλλιεργηθεί η ιστορική μνήμη και για να εμβαθύνουν οι μαθητές στο νόημα των ιστορικών γεγονότων

«Ολόκληρη η μαθητική κοινότητα μπορεί να πραγματοποιεί εκδηλώσεις πολιτιστικού περιεχομένου μέσα στον χώρο του σχολείου και έτσι οι μαθητές με ποικίλες δράσεις βιωματικού χαρακτήρα να έρθουν σε άμεση επαφή με το ιστορικό παρελθόν, ώστε να καλλιεργηθεί η ιστορική τους μνήμη».

Και το ΚΚΕ για το μιλιταριστικό χαρακτήρα  των παρελάσεων

Χωρίς να τάσσεται ανοιχτά υπέρ της κατάργησης των παρελάσεων το ΚΚΕ συζητά την αλλαγή του χαρακτήρα τους. Χαρακτηριστικό το απόσπασμα από ανακοίνωση του Κομμουνιστικού Κόμματος, πριν από τρία χρόνια, όταν το θέμα είχε τεθεί και πάλι.

“το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιο περιεχόμενο πρέπει να έχουν οι παρελάσεις και όχι αν πρέπει να γίνονται ή να μη γίνονται. Ο εργαζόμενος λαός και η νεολαία να βάλουν σε δεύτερη μοίρα τα ψευτοδιλήμματα των κάθε λογής υπηρετών του συστήματος. Να απαλλάξουν την παρέλαση από τα φαινόμενα πατριδοκαπηλίας και του εθνικιστικού αλλά και του κοσμοπολίτικου παραληρήματος. Τις μαθητικές παρελάσεις, οι μαθητές, ο λαός να τις εντάξουν στο πλαίσιο των αγώνων τους ως άλλο ένα βήμα καταδίκης των αντιλαϊκών πολιτικών” τόνισε σε ανακοίνωσή του ο Περισσός.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Ρόδι…το φρούτο της Ιατρικής

Εκδήλωση: «Πρώην στρατόπεδο Καρατάσου – Ρέμα Ξηροποτάμου: Μοναδικά πολιτιστικά τοπία της Θεσσαλονίκης σε κίνδυνο»