H τελευταία αξιολόγηση της πορείας του ελληνικού προγράμματος προσαρμογής δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Η τρόικα θα επιστρέψει στην Αθήνα το Νοέμβριο. Αυτό το διάστημα, είναι σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις σχετικά με την πορεία της ευρωπαϊκής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής.
Σε αυτό το πλαίσιο συντάχθηκε και δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα η τριμηνιαία έκθεση του γραφείου προϋπολογισμού της Βουλής η οποία σημειώνει δύο ενδιαφέροντα ζητήματα για τη πολιτική συγκυρία και τη στρατηγική της κυβέρνησης όσον αφορά τις εξαγγελίες για “το τέλος του μνημονίου” αλλά και για τη διαρκή αυστηρή εποπτεία και την απαρέγκλιτη εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων.
Πρώτον ότι το “τέλος του μνημονίου” ήταν μια επικοινωνιακή φούσκα της κυβέρνησης.
Κυρίαρχο ζήτημα στη δημόσια συζήτηση τους τελευταίους μήνες ήταν η επόμενη μέρα μετά το «μνημόνιο» που είχε συμφωνηθεί με την τρόικα το 2012 και λήγει στα τέλος Δεκεμβρίου 2014.
Σύμφωνα με την έκθεση η κυβέρνηση είχε προσανατολισθεί σε μια επιλογή τεσσάρων σημείων:
1. Αποχώρηση του ΔΝΤ και αποφυγή προσφυγής στους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς για νέο δανεισμό, που θα συνοδευόταν με όρους οικονομικής πολιτικής (δηλαδή μνημόνιο)
2. Έξοδος στις αγορές για αναχρηματοδότηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών
3. Διαπραγμάτευση για αναδιάρθρωση του χρέους
4. Αποφυγή νέων δεσμεύσεων για μεταρρυθμίσεις.
“Με τον τρόπο που τίθεται το θέμα δίνεται η εντύπωση ότι από το 2015 η ελληνική οικονομική πολιτική δεν θα υπόκειται σε κάποιες δεσμεύσεις, προκαλούνται ανεδαφικές προσδοκίες για ικανοποίηση πάσης φύσης απαιτήσεων και τροφοδοτείται η εντύπωση πως ό,τι έγινε ως τώρα ήταν λάθος”, σχολιάζει το γραφείο του προϋπολογισμού της Βουλής για τη δημόσια συζήτηση σχετικά με το “τέλος του μνημονίου”.
Ας σημειωθεί ότι είμαστε η τελευταία από τις χώρες που στηρίχθηκαν από ΕΕ και ΔΝΤ που ακόμα διαπραγματεύεται διάφορα ζητήματα του προγράμματος προσαρμογής και δεν έχει διαμορφώσει στρατηγική για την περίοδο μετά το τρέχον «μνημόνιο».
Επιπλέον η έκθεση σχολιάζει πως “η ελληνική στρατηγική της εξόδου χωρίς πρόγραμμα ήταν αντίθετη προς τις απόψεις των εταίρων στην ΕΕ, οι οποίοι υποστήριζαν εμφανώς μια διαφορετική σειρά ενεργειών – διεκπεραίωση των προαπαιτούμενων (όσων γίνεται τέλος πάντων), αξιολόγηση της έως τώρα πορείας, αξιόπιστο πρόγραμμα για τα επόμενα χρόνια σε συνδυασμό με μια προληπτική γραμμή πίστωσης από τον ΕΜΣ και στη συνέχεια διαπραγμάτευση για το χρέος”.
“Ευτυχώς, η κυβέρνηση έσπευσε να αλλάξει στάση” αναφέρει. Ο πρωθυπουργός δήλωσε μετά από εκείνη την απότομη διαταραχή (των αποδόσεων των ομολόγων) ότι «αποτελεί αντικείμενο των διαπραγματεύσεων μια προληπτική γραμμή στήριξης που θα προστάτευε τη χώρα μας από πιθανές αναταράξεις στις αγορές… Προχωρεί μια σοβαρή συζήτηση με τους εταίρους και τους δανειστές μας για την πρώτη μεταβατική φάση»
Επιπλέον, ο πρωθυπουργός διαβεβαίωσε τους εταίρους ότι θα διατηρηθεί η δημοσιονομική πειθαρχία και θα προωθηθούν οι απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Προφανώς, η συνέχεια θα εξαρτηθεί τώρα από την εκπλήρωση «προαπαιτούμενων», την αξιολόγηση και ένα πλαίσιο συμφωνίας για ένα πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων.
Την ίδια στιγμή το προσχέδιο του Προϋπολογισμού που κατατέθηκε στις 6 Οκτωβρίου 2014 από το Υπουργείο Οικονομικών δεν προοιωνίζεται μια σημαντική μεταβολή της οικονομικής πολιτικής το επόμενο έτος.
“Η φιλοσοφία του προϋπολογισμού παραμένει στο πνεύμα της λιτότητας που υπαγορεύεται από το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ 2015-2018), και από το νέο σχεδιασμό των δημοσιονομικών πολιτικών της ΕΕ (Δημοσιονομικό Σύμφωνο)”, αναφέρει η έκθεση.
Ειδικότερα, τα έσοδα από τους φόρους προβλέπεται να αυξηθούν κατά € 1 δισ., ενώ οι δαπάνες μειώνονται κατά € 1,7 δισ. Μειωμένες επίσης κατά € 400 εκατ. εμφανίζονται οι δαπάνες του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και κατά 459 εκατ. οι δαπάνες κοινωνικής ασφάλισης. Παράλληλα, αυξάνονται οι δαπάνες για εξοπλισμούς, οι οποίες συνεισφέρουν ελάχιστα στην αναπτυξιακή προοπτική.
Δεύτερον ότι όπως και αν πούμε το πρόγραμμα, η απαρέγκλιτη εφαρμογή των μέτρων και η αυστηρή διαρκής εποπτεία παραμένει.
Τα στοιχεία του προϋπολογισμού θα αναθεωρηθούν ως τον Δεκέμβριο που θα κατατεθεί στη Βουλή το τελικό σχέδιο. “Μένει να δούμε πώς θα σχολιασθεί από τους εταίρους”, σχολιάζει το γραφείο προϋπολογισμού.
“Η ελληνική κυβέρνηση διαπραγματεύεται άλλη μια φορά όχι τόσο τους όρους οικονομικής πολιτικής (αυτοί έχουν καταγραφεί στο συμφωνημένο πρόγραμμα προσαρμογής, δηλαδή στο δεύτερο «μνημόνιο») όσο το αν, πώς ή σε ποιο βαθμό μπορούν να εφαρμοσθούν, να τροποποιηθούν ή να ανακληθούν”, αναφέρει η έκθεση.
Όσον αφορά τους στόχους του προγράμματος έως το τέλος του 2014 θα εφαρμοσθούν: η μείωση του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 30% με παράλληλη διατήρηση του επιδόματος και η διόρθωση του ΕΝΦΙΑ για τα μη ηλεκτροδοτούμενα και ξενοίκιαστα ακίνητα.
Τα υπόλοιπα που έχουν δημόσια συζητηθεί παραπέμπονται είτε στο 2015 είτε αργότερα και αυτό υπό τον όρο ότι δεν θα οδηγούν σε δημοσιονομικά ελλείμματα και εφόσον υπάρξει συμφωνία με την τρόικα, που ζητά να υπολογισθούν οι επιπτώσεις για τον προϋπολογισμό.
Τα χρονοδιαγράμματα έμειναν αδιευκρίνιστα, αλλά θα γνωρίζουμε περισσότερα σταδιακά μετά το τέλος της τρέχουσας διαπραγμάτευσης της κυβέρνησης με την τρόικα και όταν κατατεθεί ο προϋπολογισμός για το 2015, δηλαδή, όταν κατασταλάξουν οι σχεδιασμοί για μείωση των φορολογικών συντελεστών (με επέκταση του μειωμένου ΦΠΑ 13% σε άλλους κλάδους, μείωση του συντελεστή φορολογίας επιχειρήσεων στο 15% και του ανώτατου φορολογικού συντελεστή από 42% σε 32%) αφού προηγουμένως καταρτισθεί ένας «οδικός χάρτης».
Η έκθεση πάντως σημειώνει ότι το συγκεκριμένο προσχέδιο είναι υπό την αίρεση της σύμφωνης γνώμης της τρόικας.
“Όποια λύση και αν τελικά επιλεγεί, η έξοδος στις αγορές ή το αγκυροβόλιο του ΕΜΣ (π.χ. μέσω μιας προληπτικής γραμμής πίστωσης ή με απευθείας δανεισμό), θα συνοδεύεται από στενή εποπτεία της ελληνικής οικονομικής πολιτικής, πράγμα που συχνά παραβλέπει η δημόσια συζήτηση”, σχολιάζει.
Photo Credit: Menelaos Myrillas / SOOC