Μέρες γιορτών αυτές που διανύουμε και ο νους πηγαίνει στους ανθρώπους που εργάζονται πίσω από τα λαμπερά στολισμένα καταστήματα. Στους ανθρώπους εκείνους που οι γιορτές έχουν συνδυαστεί με επιπλέον ώρες και μέρες δουλειάς και που είναι αντώνυμες της ξεκούρασης και της διασκέδασης. Πώς βιώνει λοιπόν τον Δεκέμβρη ένας εργαζόμενος στο εμπόριο;
Γράφει η Ευγενία Χατζηγεωργίου για το stokokkino.gr
Αφορμή για το συγκεκριμένο ρεπορτάζ στάθηκαν οι δύο Κυριακές που είναι ανοιχτά τα καταστήματα αυτόν τον μήνα. Τόσο η περασμένη Κυριακή όσο και αυτή που έρχεται, δεν αποτελούν για τους εργαζόμενους στο εμπόριο ημέρες ανάπαυσης. Ως αποτέλεσμα η μοναδική μέρα της εβδομάδας που έχουν ελεύθερο χρόνο οι εργαζόμενοι για… τη ζωή τους, απλά δεν υπάρχει.
Για το πώς βιώνει τις γιορτινές αυτές ημέρες μιλά στο stokokkino.gr η Μαρία, η οποία εργάζεται ως πωλήτρια στη Θεσσαλονίκη σε κατάστημα ρουχισμού μεγάλου ομίλου εδώ και περίπου ένα χρόνο, με τον κατώτατο μισθό για 6ωρη εργασία. Τα ρεπό της για όλο τον μήνα είναι τέσσερα και ουσιαστικά καλείται να δουλέψει δύο φορές από σχεδόν 10 ημέρες συνεχόμενα λόγω των Κυριακών.
Οι επιπτώσεις, όπως μας λέει, είναι η κούραση, η μη αποδοτικότητα, τα νεύρα και αλλαγή στην ψυχολογία. «Δεν μπορώ να καταλάβω ότι είναι ο μήνας των γιορτών. Δεν μπορώ γιατί ακόμη και διάθεση να έχω, θα ξυπνήσω, θα πάω στη δουλειά, θα γυρίσω, και μετά από 6 ώρες ορθοστασία, δεν θα έχω όρεξη να κάνω τίποτα», αναφέρει χαρακτηριστικά. Όπως προσθέτει, «από ένα σημείο και μετά όταν περνούν οι μέρες και βλέπω ότι δεν ξεκουράζομαι, έχω πάρα πολλά νεύρα», επηρεάζοντας όπως είναι φυσικό την ψυχολογία της με αντίκτυπο και στις διαπροσωπικές της σχέσεις καθώς όπως τονίζει, «ξεσπάω χωρίς να υπάρχει λόγος στο σπίτι».
Η Μαρία αναφέρεται στην κίνηση του καταστήματος τις Κυριακές, σημειώνοντας πως εξυπηρετεί μεν τον κόσμο που έρχεται από την επαρχία, ωστόσο τονίζει πως επουδενί δεν επιβεβαιώνεται το επιχείρημα σύμφωνα με το οποίο η κυριακάτικη λειτουργία των καταστημάτων διευκολύνει τον κόσμο που δεν έχει χρόνο να πάει στην αγορά μεσοβδόμαδα. Βασικό πρόβλημα παραμένει πως ο κόσμος δεν έχει χρήματα -και όχι χρόνο- για να ψωνίσει. «Δεν θεωρώ ότι η Κυριακή είναι μέρα που πρέπει να είμαστε ανοιχτά για κάνουμε ταμεία», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Πέρα όμως από το γεγονός ότι το κυριακάτικο άνοιγμα των καταστημάτων δεν έχει στεφθεί με επιτυχία όσες φορές εφαρμόστηκε, το εν λόγω μέτρο καταργεί τη μοναδική, σταθερή μέρα ανάπαυσης, με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων, την οικογενειακή και κοινωνικής τους ζωή αλλά και στο δικαίωμα για ελεύθερο χρόνο και ξεκούραση. «Ουσιαστικά σου στερεί την Κυριακή ως ημέρα ανάπαυσης και διασκέδασης», σχολιάζει η Μαρία.
Εκτός όμως από τις Κυριακές, ζητήματα υπάρχουν και όσον αφορά την τήρηση των ωραρίων γενικά. Η Μαρία βάσει της σύμβασής της θα έπρεπε να εργάζεται 6 ώρες για κάθε εργάσιμη μέρα, στην πράξη όμως αυτό δεν τηρείται καθώς αρκετές είναι οι φορές που καλείται να εργαστεί πέρα του ωραρίου της είτε λόγω παραλαβών, είτε λόγω βιτρίνας, είτε, είτε… Αιτίες και αφορμές συνεχώς προκύπτουν και στην πλειοψηφία τους δεν αφορούν τα τυπικά της καθήκοντα. Αντιθέτως, της ανατίθενται και εργασίες για τις οποίες δεν είναι υπεύθυνη, παίρνοντας μάλιστα και την ευθύνη των επιπτώσεων που αυτές θα έχουν.
Μα το βασικότερο είναι πως τις επιπλέον αυτές ώρες δουλειάς, δεν τις πληρώνεται ποτέ. Αντ’ αυτού, μαζεύονται χρωστούμενες ώρες, τις οποίες όμως καλείται να τις πάρει ανάλογα με το πότε το ορίζει ο εργοδότης. «Έστω ότι ορίζουν μία ημερομηνία και εγώ δεν τις θέλω τότε, γιατί δεν επείγει και θέλω να τις κρατήσω. Τότε χάνονται», σημειώνει. Την ρωτάω ποιες θα είναι οι επιπτώσεις, αν αντιδράσει είτε για τις έξτρα ώρες δουλειάς, είτε για τα χαμένα ρεπό. «Δεν έχει τύχει να αντιδράσω μέχρι στιγμής γιατί δεν μου έχει αφήσει το περιθώριο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι μου κάνει αυτά που θέλω», απαντά, προσθέτοντας πως «είναι λίγο de facto η κατάσταση».
Ανάλογες καταστάσεις βιώνουν προφανώς κι άλλοι εργαζόμενοι, οι οποίοι αναγκάζονται να αποδέχονται τέτοιου είδους συμπεριφορές λόγω της κρίσης και του κινδύνου της ανεργίας. «Εάν είχα βρει κάτι άλλο, θα είχα φύγει κατευθείαν. Ή έστω αν υπήρχε η παραμικρή υπόνοια ότι μπορεί να πάω κάπου για συνέντευξη και μπορεί να με πάρουν, πάλι θα έφευγα», σημειώνει η Μαρία. «Ακόμη κι αν είναι οι συνθήκες γίνονταν καλύτερες;», την ρωτώ. «Νομίζω ότι πάλι δεν θα έμενα. Γιατί ίσως να τηρούσαν όσα έπρεπε να τηρήσουν, αλλά τα χρήματα είναι τόσο λίγα γι’ αυτά που μας ζητούν να κάνουμε», δηλώνει.
Καθώς ολοκληρώνεται η κουβέντα μας με την Μαρία, την ρωτάω εάν έστω υπό αυτές τις συνθήκες προγραμματίζει κάτι τις γιορτές που θα την κάνει να ξεφύγει από την καθημερινότητα. «Θα το ήθελα πάρα πολύ, αλλά δυστυχώς δεν θα προλάβω», απαντά. Πώς άλλωστε θα μπορούσε να έχει μπει σε εορταστικό κλίμα όταν τόσο την παραμονή των Χριστουγέννων όσο και της Πρωτοχρονιάς, θα δουλεύει έως αργά, έχοντας το προηγούμενο διάστημα ένα ήδη επιβαρυμένο πρόγραμμα.
Η σύγκριση δε με άλλες χρονιές, είναι αναπόφευκτη, καθώς φέτος είναι η πρώτη χρονιά που εργάζεται στο εμπόριο και η γεύση των γιορτών κάθε άλλο παρά γλυκιά μπορεί να χαρακτηριστεί. «Αναπολώ τις αντίστοιχες μέρες άλλες χρονιές. Μου κακοφαίνεται που φέτος δεν μπορώ να το ζήσω όλο αυτό», σημειώνει. «Μόνο αν το βιώσεις, καταλαβαίνεις πως είναι», καταλήγει.