Η Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων (CPT) δημοσίευσε τη Πέμπτη την έκθεση για την ενδέκατη επίσκεψή της στην Ελλάδα, η οποία έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 2013.
Η επίσκεψη πραγματοποιήθηκε δύο χρόνια αφού η CPT είχε εκδώσει δημόσια δήλωση, με την οποία είχε εκφράσει σοβαρές ανησυχίες όσον αφορά την έλλειψη αποτελεσματικής δράσης για την αντιμετώπιση των συστημικών ελλείψεων όσον αφορά τις συνθήκες κράτησης των μεταναστών χωρίς χαρτιά και την κατάσταση στις φυλακές. Τα ευρήματα της επίσκεψης του 2013 καταδεικνύουν σαφώς ότι η κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί. Επιπλέον, η έκθεση διαπιστώνει ότι το πρόβλημα της κακομεταχείρισης από την αστυνομία φαίνεται να αυξάνεται και υπάρχουν λίγα στοιχεία ότι οι ισχυρισμοί κακομεταχείρισης διερευνώνται άμεσα και σε βάθος, με αποτέλεσμα ορισμένοι αστυνομικοί να πιστεύουν ότι μπορούν να δρουν με ατιμωρησία.
Κατά την επίσκεψη του 2013, η αντιπροσωπεία της CPT επισκέφθηκε 25 αστυνομικούς και συνοριακούς σταθμούς καθώς και οκτώ κέντρα κράτησης, όπου εξέτασε τη θεραπεία και τις συνθήκες κράτησης των μεταναστών χωρίς χαρτιά που κρατούνται στο πλαίσιο της νομοθεσίας περί αλλοδαπών. Προσοχή δόθηκε επίσης στη δυνατότητα θεραπείας των ατόμων που έχουν συλληφθεί από την αστυνομία. Περαιτέρω, η αντιπροσωπεία εξέτασε την κατάσταση σε επτά σωφρονιστικά ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένης της παροχής φροντίδας υγείας και το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων που προσφέρονται σε κρατούμενους.
Απαράδεκτες οι συνθήκες σε κέντρα κράτησης και φυλακές
Η έκθεση περιγράφει ως απαράδεκτες τις συνθήκες υπό τις οποίες κρατούνται οι μετανάστες χωρίς χαρτιά για παρατεταμένες περιόδους σε εγκαταστάσεις της αστυνομίας σε όλη τη χώρα. Για παράδειγμα, η αντιπροσωπεία εντόπισε ότι σε ένα σταθμό, δύο ή περισσότερες γυναίκες κρατήθηκαν για μήνες σε ένα σκοτεινό, μουχλιασμένο και ερειπωμένο υπόγειο κελί 5 τετραγωνικών μέτρων χωρίς να έχουν πρόσβαση σε υπαίθρια άσκηση ή σε προϊόντα υγιεινής. Μάλιστα η CPT κάλεσε τις ελληνικές αρχές να λάβουν επείγοντα μέτρα για τη μεταφορά των κρατουμένων μεταναστών σε ειδικά σχεδιασμένα κέντρα και όχι σε αστυνομικά τμήματα. Επιπλέον η έκθεση επικρίνει τις συνθήκες κράτησης στο Λιμεναρχείο Ηγουμενίτσας.
Επιπλέον η CPT είναι ιδιαίτερα επικριτική στη μεταχείριση των ασυνόδευτων ανηλίκων. Συγκεκριμένα αναφερόμενη στο κέντρο κράτησης στην Αμυγδαλέζα κάνει λόγο για ακατάλληλες συνθήκες χωρίς ούτε ένα υποστηρικτικό περιβάλλον και θεωρεί ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιούνται για την κράτηση των ανηλίκων. Γενικότερα, η έκθεση αναφέρει ότι τα συμφέροντα των ασυνόδευτων ανηλίκων πρέπει να προστατεύονται καλύτερα.
Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις των φυλακών, η έκθεση επισημαίνει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση του υπερπληθυσμού δεν είχαν μόνιμη επίδραση ενώ επισήμανε και την έλλειψη χώρου καθώς στις φυλακές που επισκέφθηκε οι περισσότεροι από τους κρατούμενους κρατούνται σε εγκαταστάσεις που ξεπερνούν κατά 200 και 300% τη χωρητικότητά τους. Μάλιστα σε ορισμένες εγκαταστάσεις, οι κρατούμενοι έπρεπε να μοιράζονται το κρεβάτι ή να κοιμούνται σε στρώματα στο πάτωμα. Επιπλέον η έκθεση διαπιστώνει σοβαρή έλλειψη υγιεινής σε όλες τις φυλακές που επισκέφθηκε και επισημαίνει επίσης την έλλειψη προσωπικού υγειονομικής περίθαλψης στις φυλακές.
Σχετικά με τη κακομεταχείριση από αστυνομικούς η έκθεση αναφέρει ότι παρέλαβε ένα μεγάλο αριθμό καταγγελιών από τους κρατούμενους κυρίως για περιστατικά που αφορούν κακοποίηση με κλωτσιές, χαστούκια, γροθιές και χτυπήματα με κλομπ και άλλα αντικείμενα κατά ή μετά τη σύλληψή. Αρκετές περιπτώσεις που αναφέρονται στην έκθεση. Από τη πλευρά της, η CPT επισημαίνει τις αδυναμίες του σημερινού συστήματος για τη διερεύνηση των καταγγελιών κακομεταχείρισης, ιδίως όσον αφορά την άμεση και πλήρη διεξαγωγή ερευνών.
Διαψεύδουν οι ελληνικές αρχές
Ενδιαφέρον βέβαια προκαλεί και η απάντησή στην έκθεση των ελληνικών αρχών και των αρμόδιων υπουργείων.
Όσον αφορά τη πολύμηνη κράτηση μεταναστών σε αστυνομικά τμήματα και παρότι έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας πάρα πολλές καταγγελίες η ελληνική κυβέρνηση δεν ντρέπεται να απαντά πως “τα αστυνομικά τμήματα είναι μόνο για σύντομες διαμονές και ότι λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα προκειμένου να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της Ελλάδας”.
Ενώ εξίσου τραγελαφική είναι η απάντηση και για τα περιστατικά βίας από αστυνομικούς. Όσο, λοιπόν, αφορά τις καταγγελίες για κακομεταχείριση από αστυνομικούς, η απάντηση αναφέρεται στα αυστηρά κριτήρια για την πρόσληψη των υπαλλήλων και στην παρεχόμενη εκπαίδευση!
Τέλος, προσθέτει, ότι οι έρευνες στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν από το CPT είναι σε εξέλιξη.
Κ.Μ