in ,

Ilovica: Το ψηλότερο φράγμα τοξικών αποβλήτων θα φτιαχτεί στην γειτονιά μας

Ilovica: Το ψηλότερο φράγμα τοξικών αποβλήτων θα φτιαχτεί στην γειτονιά μας

Στο κέντρο μιας καταπράσινης κοιλάδας, στα σύνορα μεταξύ των δήμων Bosilovo και Novo Selo και σε μικρή απόσταση από την πόλη Strumica υπάρχει ένα μικρό χωριουδάκι η Ιlovica. Εκεί το παρόν με το παρελθόν συμβιώνουν σε ένα τοπίο βαλκανικό, εκεί ακόμη πολλοί άνθρωποι οργώνουν τα χωράφια με αλέτρι και άλογο ενώ για κάποιους το μοναδικό μέσο μετακίνησης είναι το κάρο.

Οι κάτοικοι της Ilovica καλλιεργούν πατάτες, ντομάτες, πιπεριές, καπνό, έχουν αμπέλια και καθημερινά μαζεύουν μανιτάρια από το βουνό Ograzden. Στο βουνό αυτό, στην νοτιοανατολική ΠΓΔΜ εγκαταστάθηκε το 2010 μια καναδική εταιρεία η Euromax Resources με σκοπό να κατασκευάσει ένα μεταλλείο ανοιχτής εξόρυξης χρυσού-χαλκού και το ψηλότερο φράγμα τοξικών αποβλήτων στον κόσμο.

Ρεπορτάζ: Σταυρούλα Πουλημένη-Βίντεο: Θεόφιλος Καλαϊτζίδης-Φωτογραφίες: Δημήτρης Τοσίδης

Στις 16 Ιουνίου, μια μέρα πριν την συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, περίπου 1000 κάτοικοι της Strumica διαδήλωσαν όχι για το όνομα της χώρας τους αλλά ενάντια στην καταστροφή της και το κίνδυνο να μεταναστεύσουν εξαιτίας των επιχειρούμενων εξορύξεων χρυσού- χαλκού.  

Η συγκεκριμένη εταιρεία, κατά τη συνήθη πρακτική των εξορυκτικών εταιρειών, δεν αποκάλυπτε για χρόνια τα σχέδια της. «Ήμουν τότε για επαγγελματικούς λόγους στο εξωτερικό όταν ένας φίλος μου πήρε τηλέφωνο για να μου πει ότι μια εταιρεία θέλει να κατασκευάσει ένα τεράστιο φράγμα στο χωριό μας». Έτσι θυμάται την πρώτη του επαφή με τον αγώνα ενάντια στις εξορύξεις o Gjorgi Tanusev, σύμβουλος πληροφορικής και μέλος της οργάνωσης «Υγιής Κοιλάδα» ενάντια στα μεταλλεία στην περιοχή της Strumica. H εταιρεία για πολύ μεγάλο διάστημα και σε αντίθεση με την συμφωνία του Άαρχους (σύμφωνα με την οποία διασφαλίζεται μεταξύ άλλων το δικαίωμα των πολιτών να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν θέματα περιβάλλοντος και να έχουν συμμετοχή στην λήψη αποφάσεων) έκρυβε τις τεχνικές μελέτες ακόμη και την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου με το πρόσχημα του “επαγγελματικού απορρήτου”. Μάλιστα άνοιξε γραφεία στο κέντρο της Ilovica και ξεκίνησε τις γεωλογικές μελέτες προκειμένου να ερευνήσει πόσος χαλκός και χρυσός βρίσκονται στην περιοχή. 

«Στην αρχή οι άνθρωποι της εταιρείας ήταν πολύ φιλικοί με τους κατοίκους, υποσχέθηκαν πολλά οικονομικά οφέλη και θέσεις εργασίας, αλλά δεν εξήγησαν ούτε τι ακριβώς θέλουν να κάνουν, ούτε φυσικά σε ποιο κίνδυνο θα έθεταν τις ζωές μας» εξηγεί ο Gjorgi τονίζοντας ότι τα ανοιχτά ορυχεία αποτελούν πάντα απειλή μόλυνσης των υπόγειων υδάτων και των αγροτικών καλλιεργειών εξαιτίας των χημικών αποβλήτων και της τοξικής σκόνης που παράγει η εξόρυξη.

Δείτε το βίντεο:

«Δεν φτιάχνεις χωματερή τοξικών δίπλα σε ένα εστιατοριο!»

Η εταιρεία, σύμφωνα με την Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, υποστηρίζει ότι υπάρχουν 70 τόνοι χρυσού και περίπου 410000 τόνοι χαλκού στο βουνό. Το τίμημα, όμως, που θα αναγκαστεί να πληρώσει όχι μόνο το χωριό αυτό αλλά συνολικά όλη η περιοχή θα είναι μεγάλο. Η ποσότητα αυτή είναι διαμοιρασμένη σε μια μεγάλη έκταση, και για να εξορυχθεί το σχετικό μικρό ποσοστο των 0,34 γραμμαρίων χρυσού ανα τόνο θα πρέπει να σκάψουν ένα ολόκληρο βουνό το οποίο από τα 800 μέτρα θα πέσει στα 100. Ουσιαστικά στο τέλος το βουνό αυτό θα εξαφανιστεί.

 «Ο πιο οικονομικά ασφαλής τρόπος για να γίνει η εξόρυξη και επεξεργασία των μεταλλευμάτων αυτών είναι με την χρήση κυανίου και θειικού οξέος που μεταφράζεται στο ότι θα πρέπει να καταστραφεί ολόκληρο το βουνό» σχολιάζει ο Gjorgi. 

«Καταφέραμε να βρούμε τις απαραίτητες πληροφορίες και τα έγγραφα από φίλους μας στον Καναδά που είχαν τεχνογνωσία πάνω στο θέμα και διαβάσαμε ό,τι υπήρχε. Τα διαγράμματα της εταιρείας έδειχναν ότι η ρύπανση του εδάφους των υδάτων θα είναι πολύ μεγάλη επειδή θα χρησιμοποιήσουν τοξικές ουσίες σε πολλαπλάσια μεγέθη από τα επιτρεπτά όρια. Χρησιμοποιήσαμε τις πληροφορίες αυτές για να ασκήσουμε πίεση τόσο στην κυβέρνηση όσο και την εταιρεία ζητώντας απαντήσεις αλλά και να ενημερώσουμε τον κόσμο. Κανένας δεν μας έδωσε απαντήσεις αντίθετα μας αγνόησαν και προσπάθησαν να καλύψουν το κενό ενημέρωσης με τα δήθεν οικονομικά οφέλη από την μεταλλευτική δραστηριότητα. Φυσικά, επίσης κανένας δεν τους πίστεψε».

Αν προχωρήσει η εξόρυξη θα σημαίνει την πλήρη καταστροφή των παραγωγικών δραστηριοτήτων της περιοχής που κατά 80% είναι αγροτικές καλλιέργεις αναφέρει σε ανακοινώσεις της η Zdrava Kotlina «Υγιής Κοιλάδα». «Ποιος θα ήθελε να αγοράσει τα προϊόντα μας, τις πατάτες, τα καρπούζια, τα αγγούρια, τις πιπεριές και κάθε τι που έρχεται από την γη το οποίο είναι μολυσμένο με τοξικά;» διερωτάται ακόμη ο Gjorgi για να απαντήσει «Είναι τρελό να φτιάχνεις μια τοξική χωματερή δίπλα σε ένα εστιατόριο!».

Ζήτημα ζωής και θανάτου

Στις 3 και 15 Σεπτεμβρίου έγιναν δύο δημοψηφισμάτα γύρω από την περιοχή της Strumica στο Νοvo Selo και το Bosilovo. «Η κυβέρνηση δεν ήταν σιγούρη αν θα έπρεπε να μας στηρίξει γιατί δεν ήταν εξοικειωμένη με την διαδικασία. Είχαμε μια πολιτική κατάσταση ρευστή εξαιτίας της πολιτικής κόντρας μεταξύ Γκρουέφσκι και Ζάεφ με αποτέλεσμα η πολιτική στόχευση των δύο κομμάτων να είναι διαφορετική εκείνη την περίοδο, για τους κατοίκους όμως των περιοχών ήταν ένα ζήτημα ζωής και θανάτου» εξηγεί ο Gjorgi.

Οι κάτοικοι, όπως και στην περίπτωση της Γευγελής και του Valandovo πήραν την κατάσταση στα χέρια τους, πήγαν από σπίτι σε σπίτι για να ενημερώσουν σχετικά με τις επιπτώσεις του μεταλλείου και ο καθένας να είναι ενήμερος. Το δημοψήφισμα δεν ήταν επιτυχές για τυπικούς λόγους εξαιτίας της υψηλής απαιτούμενης συμμετοχής που θέτει ο νόμος στην χώρα. 

«Οι περισσότεροι εγγεγραμμένοι κάτοικοι έχουν μεταναστεύσει για οικονομικούς λόγους, οι κατάλογοι δεν έχουν ενημερωθεί, η πλειοψηφία όμως των ψηφισάντων σε ποσοστό 80%  τάχθηκε κατά της εξόρυξης και αυτό είχε καταγραφεί ήδη και στις βουλευτικές και τις αυτοδιοικητικές εκλογές  καθώς το ζήτημα των μεταλλείων συνδέεται με την ευρύτερη πολιτική συζήτηση για το περιβάλλον. Η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου τάσσεται ενάντια στα μεταλλεία».

Φράγμα τοξικών αποβλήτων πάνω σε σεισμικό ρήγμα

Το κίνημα ενάντια στις εξορύξεις χρυσού στην περιοχή υποστηρίζει ότι από την επιχειρούμενη εξόρυξη δεν κινδυνεύει μόνο η περιοχή της Strumica, αντίθετα ο αντίκτυπος θα είναι μεγάλος τόσο για την Ελλάδα όσο και τη Βουλγαρία. Και αυτό διότι ανάμεσα στις κορυφές του βουνού Ograzden η εταιρεία έχει σχεδιάσει να κατασκευάσει το ψηλότερο φράγμα τοξικών αποβλήτων στον κόσμο, ύψους 276 μέτρων. 

«Αν για κάποιους λόγους καταρρεύσει το φράγμα τότε θα προκληθεί τσουνάμι ύψους 8 μέτρων το οποίο θα εξαπλωθεί σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα στην πεδιάδα και τα 210.000.000 κυβικά μέτρα τοξικών απόβλητων θα διαρρεύσουν παντού. Αυτό σημαίνει ότι τα τοξικά απόβλητα θα φτάσουν στην Strumica και μετά θα κατευθυνθούν στο Πετρίτσι της Βουλγαρίας και στον ποταμό Στρυμώνα και θα εισέλθουν στην Ελλάδα, στην Κερκίνη και στο Αιγαίο» λεει ακόμη ο Gjorgi υπενθυμίζοντας πως οι πληθυσμοί των περιοχών αυτών θα εκτεθούν σε μεγάλο κίνδυνο εξαιτίας των τοξικών αποβλήτων. «Αυτά δεν αποτελούν υποθέσεις ή ιστορίες δικές μας, έχουν συμβεί ήδη σχετικά ατυχήματα όπως π.χ. στην Βραζιλία, στο Baia Mare της Ρουμανίας, όλα αυτά συνιστούν πραγματικότητα. Ένα τέτοιο φράγμα θα ήταν μια “Αποκάλυψη”»

Επιπλέον, η περιοχή της Strumica έχει την υψηλότερη καταγραφή σε σεισμούς στην ηπειρωτική Ευρώπη. Το σεισμικό ρήγμα που περνάει από την Βουλγαρία και την ΠΓΔΜ έδωσε το 1904 στην Κρέσνα (βρίσκεται 40 μίλια μακρυά από την άλλη πλευρά του βουνού) σεισμό 7,5 ρίχτερ. «Αν συμβεί παρόμοιος σεισμός ξανά το φράγμα θα καταρρεύσει και θα διαλύσει τα πάντα. Φράγματα σε όλο το κόσμο μικρότερου ύψους και χωρητικότητας  αντιμετωπίζουν προβλήματα. Υπάρχουν ζητήματα με τα φράγματα αποβλήτων 50 μέτρων, σκεφτείτε τι θα συμβεί με ένα φράγμα 276 μέτρων! Είναι τρελό». 

Θέσεις εργασίας και μισθοδοσία που αλλάζουν με την …γλώσσα

Όπως και στην περίπτωση των Σκουριών στην ΒΑ Χαλκιδική, έτσι και στην Ilovica οι καναδικές εταιρείες πολλαπλασιάζουν τις θέσεις εργασίες που θα δημιουργηθούν από την “επένδυση” κατά το δοκούν. Η Euromax Resources έκανε όμως κάτι ανεπανάληπτο, παρουσιάσε διαφορετική μισθοδοσία στην αγγλική εκδοχή της μελέτης της και διαφορετική στην μακεδονική. 

Όπως σημειώνει σε πρόσφατη ανακοίνωσή της η «Υγιής Κοιλάδα» στις 12 Απριλίου 2018 η εταιρεία εκτιμούσε ότι θα δημιουργήσει 3200 θέσεις εργασίας άμεσης και έμμεσης απασχόλησης για τα δύο πρώτα έτη. Στις 23 Μαΐου 2018 η εταιρεία επέστρεψε με καινούριες ανακοινώσεις λέγοντας ότι θα απασχοληθούν άμεσα 488 εργαζόμενοι και θα δημιουργηθούν 3 φορές περισσότερες επιπλέον έμμεσες θέσεις εργασίας (3×488 = 1464, συνολο 1.952). 

Στην μακεδονική μελέτη η εταιρεία φαίνεται να ξοδεύει 21 εκατομμύρια ευρώ για μισθούς που αντιστοιχεί σε 3.500 ευρώ καθαρά στους 500 ήδη εργαζόμενους της εταιρείας ενώ στην αγγλική μελέτη ο μέσος όρος μισθοδοσίας είναι 600-1000 ευρώ που σημαίνει ότι στην ουσία οι μισθοί θα κυμαίνονται από 300 ευρώ για την πλειοψηφία (που είναι και ο μέσος μισθός για την χώρα) με εξαίρεση κάποιους πιο προνομιούχους που θα φτάσουν στα 1000. 

Μήνυμα στις Σκουριές: μπορούμε να παλέψουμε μαζί

Οι κάτοικοι της περιοχής το προηγούμενο διάστημα οργάνωσαν διαμαρτυρίες, εξέλεξαν αντιπροσώπους και απευθύνθηκαν στην κυβέρνηση και στην αυτοδιοίκηση προκειμένου να δηλώσουν ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ΝΑ πΓΔΜ είναι ότι μια ολόκληρη χώρα θα μετατραπεί σε ένα απέραντο ορυχείο (την περίοδο Γκρουέφσκι δόθηκαν 86 άδειες για έρευνες και  κατασκευή ανοιχτών μεταλλείων). Παράλληλα έχει ξεκινήσει έρευνα σχετικά με το πως δόθηκαν οι άδειες για το συγκεκριμένο μεταλλείο της Ilovica, και ήδη έχουν εντοπιστεί παράνομες συναλλαγές, φυσικά, όμως,, όπως λένε οι κάτοικοι υπάρχουν πολλοί άλλοι επιστημονικοτεχνολογικοί, νομικοί και ηθικοί λόγοι για να σταματήσουν τα μετάλλεια. Η κυβέρνηση του Zaef και παρά το γεγονός ότι η εταιρεία έχει παραβεί τη σύμβασή της δεν έχει μέχρι σήμερα ακυρώσει τις παραχωρήσεις χορήγησης άδειας εκμετάλλευσης ορυκτών πόρων για μια έκταση 1710 εκταρίων (Η εταιρεία έπρεπε να έχει υποβάλει άδεια κατασκευής η οποία περιλαμβάνει το τελικό έργο του ορυχείου με υπογεγραμμένη αναθεώρηση, την στρατηγική οικολογική μελέτη, την πλήρη αγορά γης, άδεια χρήσης νερού, άδεια κυκλοφορίας, μέσο σχέδιο διαχείρισης – όλα αυτά που απαιτούνται βάσει του νόμου περί παραχώρησης που όριζε ότι έπρεπε να κατατεθούν μέχρι τις 22 Ιουλίου 2016). 

Ο Gjorgi δεν παραλείπει να στείλει ένα μήνυμα και σε όλους όσους αγωνίζονται ενάντια στις εξορύξεις στις Σκουριές της Χαλκιδικής και την Βουλγαρία. «Πρέπει να γνωρίζουν ότι δεν είναι μόνοι τους, μπορούμε να παλέψουμε μαζί, η αντίστασή μας να είναι συλλογική. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δανειστήκαμε το μέλλον μας από τις επόμενες γενιές.  Αν οι κυβερνήσεις αδιαφορούν θα πρέπει να εξεγερθούμε και να κάνουμε οτιδήποτε για να ακουστούμε. Άλλωστε, αυτός είναι ο τόπος μας και αν υπάρχει ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα εδώ επηρεάζονται άμεσα και οι κάτοικοι της Ελλάδας και της Βουλγαρίας αλλά και αντίστροφα». 

Δείτε ακόμη: Valandovo:Το κίνημα ενάντια στις εξορύξεις χαλκού-χρυσου έδιωξε την εταιρεία-Μονομερής ακύρωση της σύμβασης από την κυβέρνηση

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Αλλη μία επέτειος υποκρισίας και απανθρωπιάς

Ρατσιστική επίθεση εναντίον δύο συμμετεχόντων στο Thessaloniki Pride