in

Γομολάστιχες στον Χορτιάτη. Του Απόστολου Λυκεσά

Γομολάστιχες στον Χορτιάτη. Του Απόστολου Λυκεσά

Το 2005 η Γερμανία προετοιμαζόταν για την διοργάνωση του Μουντιάλ. Ακόμη και το τμήμα πολιτισμού της γερμανικής ομοσπονδίας συμμετείχε στην πανεθνική προσπάθεια να καταδειχτεί ότι η μνήμη των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 δεν είχε αφήσει  ίχνη ρατσισμού και σοβινισμού στις νεότερες γενιές, είχε κλειστεί για τα καλά στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας». Ανέθεσαν πρόγραμμα σε περφόμερ, εντοπίστηκε και η κατάλληλη ομάδα δρόμου άρχισαν οι δράσεις κατά του χουλιγκανισμού, του φανατισμού, του ρατσισμού, του ναζισμού. Το δύστοπο παρελθόν της Γερμανίας συμβολιζόταν με μια ενδεκάδα γομολάστιχες.  

Το πρόγραμμα είχε τόση επιτυχία που μεταφέρθηκε και σε πόλεις εκτός Γερμανίας, πόλεις οι οποίες  σημαδεύτηκαν από το πέρασμα των ναζιστών. Για τρεις μέρες το δρώμενο απλώθηκε και στην Ελλάδα στην πόλη της Πάτρας. Ο ιστορικός Χάγκεν Φλάισερ στο βιβλίο του «Οι πόλεμοι της μνήμης- Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος στην δημόσια ιστορία» (Νεφέλη, 2008) παρατηρεί και διασώζει την συνέχεια : «Και πάλι οι γομολάστιχες χρησίμευαν ως «όπλα» για την ποικιλότροπη θεατρική διαπραγμάτευση του παρελθόντος, π.χ. «σβήνοντάς» το ή συμβολίζοντας συγκεκριμμένες «εκκαθαριστικές» επιχειρήσεις της Βέρμαχτ. Αρχικά «οι Γερμανοί με τις γόμες», όπως αποκαλούνταν, προετοίμασαν και performance για τα Καλάβρυτα, αλλά τελικά ο τόπος κρίθηκε πολύ φορτισμένος από αιματηρές μνήμες και δεν επιχειρήθηκε η συγκεκριμένη, παρεξηγησίμη μάλλον προσέγγιση…» (σελ.473).

Σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου, συμπληρώνονται 70 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη. Ο βαρύς μαύρος καπνός της μνήμης ανεβαίνει ακόμη πάνω από την κορυφή του βουνού, θυμίζοντας την βαρβαρότητα με την οποία μακελεύτηκαν 149 άνθρωποι και κάηκε το ομώνυμο χωριό, το οποίο ανήκει πλέον διοικητικά στον ενιαίο δήμο Πανοράματος Χορτιάτη. Ο δήμος φέτος αποφάσισε να τιμήσει αυτήν επέτειο με την έκδοση πολυτελούς 16σέλιδου το οποίο χρηματοδοτήθηκε από την Διεύθυνση Φιλοτελισμού των ΕΛΤΑ Α.Ε. και έχει τίτλο «70 χρόνια από το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη 1944 – 2014».

Στην έκδοση, προτάσσεται  χαιρετισμός του δημάρχου Πανοράματος Χορτιάτη Ιγνάτιου Καϊτεζίδη ο οποίος κάνει αναφορά σε αφήγηση της διασωθείσας του Ολοκαυτώματος Βασιλικής Γκουραμάνη. Στο κείμενο του δημάρχου η αφήγηση έχει ως εξής: «Μας έκλεισαν στο φούρνο και μετά έριξαν πάνω μας άχυρα και μια σκόνη που με μια ριπή πήραν φωτιά. Οι καπνοί άρχισαν να μας πνίγουν. Ο κόσμος προσπαθούσε να βγει έξω αλλά εκεί περίμεναν οι Γερμανοί με όπλα και μαχαίρια. Άλλους τους σκότωναν επι τόπου και άλλους  τους έσπρωχναν  ξανά μέσα να καούν ζωντανοί…». Ο δήμαρχος αντλεί την αφήγηση όπως καταγράφηκε σε άλλη επετειακή έκδοση, του ανεξάρτητου τότε δήμου Χορτιάτη, για τα εξήντα χρόνια από το Ολοκαύτωμα με τίτλο  «60 χρόνια μετά, μνήμη και χρέος» (επιμέλεια κειμένων Β. Πλάκας, 2004). Η αφήγηση των γεγονότων από την Βασιλική Γκουραμάνη βρίσκεται στη σελίδα 44 του λευκώματος. Μόνο που υπάρχει μια μικρή αποκοπή στην μεταφορά που κάνει ο κ. Δήμαρχος. Η Γκουραμάνη διηγείται κατά λέξη: «Ο κόσμος προσπαθούσε να βγει έξω αλλά εκεί περίμεναν οι Γερμανοί και οι ταγματασφαλίτες με όπλα και μαχαίρια». Πάει να πει ότι ο δήμαρχος προέβη σε μια μικρούλα διόρθωση. Αφαίρεσε την ενεργή παρουσία των ταγματασφαλιτών από το έγκλημα.

Τι να υποθέσουμε άραγε; Τυπογραφικό λάθος; Παρέμβαση της γομολάστιχας που κρατούσε ο δαίμων του τυπογραφείου; Τι μπορεί άραγε να μας αποτρέψει από την σκέψη ότι ο δήμαρχος υπολόγισε ότι η μάρτυρας του Ολοκαυτώματος δεν είχε καταλάβει καλά τι γινόταν και σκέφτηκε να την διορθώσει ο ίδιος, διότι, δεν μπορεί, δικά μας παιδιά, έλληνες δηλαδή να συνέπραξαν σε έγκλημα τέτοιας έκτασης που μορφής; Ποιός άραγε έδωσε στον κ. Δήμαρχο δικαίωμα και εξουσία να προβεί σε τέτοια διόρθωση; Διότι αμέσως ξυπνούν κοντυνότερες μνήμες και δύσκολα μπορεί κάποιος να ξεχάσει ότι πρόκειται για τον ίδιο δήμαρχο που είχε καλέσει στις εκδηλώσεις του Ολοκαυτώματος τους χρυσαυγίτες επικαλούμενος …το πρωτόκολλο. Τι λέει άραγε το πρωτόκολλο για την κοπτοραπτική στην απόδωση ιστορικών αφηγήσεων; Πώς σκέφτεται ο δήμαρχος να διορθώσει το «λάθος» του; Και πώς να επιδείξει κανείς κατανόηση σε ένα «λάθος» τέτοιας μορφής όταν οι ιδεολογικοί απόγονοι και απολογητές των ταγματασφαλιτών, ή και απευθείας υμνητές τους, εμφανίζονται ως αθώες περιστερές στο πολιτικό σκηνικό της χώρας και επιπλέον παρουσιάζονται ως «πατριώτες», «εθνικιστές» και με άλλους παρόμοιους «αθώους» αυτοπροσδιορισμούς; Τι να περιμένουμε άλλο; Στην επόμενη έκδοση θα βγουν μήπως και οι Γερμανοί από τις σχετικές αναφορές; Αν «οι Γερμανοί με τις γόμες» στάθηκαν με δέος μπροστά στα Καλάβρυτα φαίνεται ότι η συνήθεια της γομολάστιχας βρίσκει ακόμη συνεχιστές στην πατρίδα μας. Το δόγμα της αφαίρεσης ενοχλητικών γωνιών από τους σύγχρονους στρογγυλοποιούς βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και είναι μια παραλλαγή του ναζιστικού αποφθέγματος «λέγε, λέγε, όλο και κάτι θα ξεχαστεί».

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Ο Γιώργος Τράγκας στην αγκαλιά της Μέρκελ. Του Γ. Ανανδρανιστάκη

Φεστιβάλ Άμεσης Δημοκρατίας: 3, 4 και 5 Σεπτεμβρίου