Αφιέρωμα 2012: Ο Πούλος στο στρατοδικείο (1947)

 

Του Γιάννη Γκλαρνέτατζη
 
Στις 2.6.1947 ολοκληρωνόταν στο Διαρκές Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης η δίκη του Πούλου κι άλλων 17 ατόμων που είχε ξεκινήσει στις 22.5. Τελικά με ψήφους 4:1 οι κατηγορούμενοι αθωώθηκαν από την κατηγορία της κατασκοπείας.
 
Ο αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Πούλος ήταν ένας από τους βενιζελικούς αξιωματικούς που συμμετείχαν στο αποτυχημένο κίνημα του 1935 και στη συνέχεια αποτάχθηκαν. Ως εκ τούτου, δεν συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις του 1940-41. Επανήλθε σε κάποιου είδους ενεργό δράση μετά την κατάληψη της χώρας από τον γερμανικό στρατό. Στην αρχή προσπάθησε να ανασυστήσει τη μεσοπολεμική φασιστική οργάνωση Εθνική Ένωση «Ελλάς» (ΕΕΕ), προσθέτοντας τον υπότιτλο Εθνικόν και Σοσιαλιστικόν Κόμμα της Ελλάδος. Η μη ευόδωση αυτής του της απόπειρας δεν τον αποθάρρυνε κι αργότερα τέθηκε επικεφαλής του Ελληνικού Εθελοντικού Σώματος που δημιούργησε η γερμανική στρατιωτική διοίκηση Θεσσαλονίκης-Αιγαίου στις 22.5.1943. Βέβαια, ακόμη και οι πάτρωνές του δεν είχαν καθόλου καλή ιδέα για το πρόσωπό του. Σε γερμανικό υπηρεσιακό σημείωμα τον Μάιο του 1944 αναφέρεται: «Τον Συνταγματάρχη Πούλον εχρησιμοποίησε εντατικώς η υπηρεσία ενεργού προπαγάνδας. Πρέπει να τονισθή ότι πρόκειται περί ενός τύπου λίαν φιλοδόξου ο οποίος αποβλέπει ν’ ανέλθη εις τα ανώτατα αξιώματα χωρίς όμως και να διαθέτη τα απαραίτητα προς τούτο πνευματικά εφόδια… Μέχρι της υπηρεσίας ημών όμως καταφθάνουν πληροφορίαι ότι ο Πούλος χρηματίζεται ασυστόλως λεηλατών και αυτάς ακόμη τας προίκας κορασίδων εις τα χωρία όπου δρώσι τα τμήματά του. Το Τμήμα Τύπου της υπηρεσίας μου βομβαρδίζεται παρ’ αυτού και με διάφορα άρθρα. Δεν είναι δημοσιεύσιμα. Εκτός του ότι στερούνται ειρμού λειβανίζουν με τοιούτον ταπεινόν τρόπον το Ράιχ ώστε τυχόν δημοσίευσίς των θα επέφερε ενάντια των προσδοκομένων αποτελέσματα. Δεν είναι δυνατόν Έλλην να εκφράζεται κατά τοιούτον τρόπον δια την πατρίδα του».
 
Το τάγμα του Πούλου δραστηριοποιήθηκε εκτός από τη Θεσσαλονίκη σε περιοχές της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας (κυρίως Πτολεμαΐδα αλλά και Γιαννιτσά, Κρύα Βρύση κλπ.). Διαβόητοι για τη σκληρότητά τους οι άντρες του Πούλου «κατάφεραν» σε πολλές περιοχές να προκαλέσουν περισσότερα θύματα από τα γερμανικά αντίποινα. Κατά την αποχώρηση της Βέρμαχτ από την Ελλάδα το σώμα του Πούλου ακολούθησε τους πάτρωνές του και συνέχισε να πολεμάει στη Σλοβενία και την Αυστρία, ενώ ο ίδιος αποτέλεσε μέλος του Ελληνικού Εθνικού Συμβουλίου, της «εξόριστης» δηλ. κυβέρνησης ανδρεικέλων υπό τον Έκτορα Τσιρονίκο που οι ναζί είχαν εγκαταστήσει στη Βιέννη. Τελικά συνελήφθη από τον αμερικανικό στρατό στο Κίτσμπιχελ στις 19.5.1945 κι εκδόθηκε στην Ελλάδα μαζί με 200 μέλη του τάγματός του στις 20.3.1947.
 
Παρά την αθώωσή του από το στρατοδικείο ο Πούλος ήταν τελικά ένας από τους ελάχιστους δωσίλογους εγκληματίες που δεν «την έβγαλε καθαρή». Στις 2.12.1947 ξεκίνησε η δίκη του στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων Θεσσαλονίκης. Μαζί του στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθισαν άλλα 26 άτομα, ενώ 169 άτομα δικάστηκαν ερήμην. Η δίκη τελείωσε στις 11.12 κι ο βασικός κατηγορούμενος με άλλους 20 καταδικάστηκε σε θάνατο και δις σε ισόβια. Στη συνέχεια ο συνεργάτης των ναζί μεταφέρθηκε στις φυλακές Επταπυργίου και κατόπιν στις αντίστοιχες της Καλλιθέας στην Αθήνα, από όπου τα ξημερώματα της 11.6.1949 οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα στο Γουδί. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, βέβαια, οι συνένοχοί του όχι μόνο δεν αντιμετώπισαν ποινές, αλλά βρήκαν στοργική φροντίδα στον αντικομμουνιστικό κρατικό μηχανισμό του εμφυλιακού και μετεμφυλιακού κράτους.
 
Πηγές:
Στράτος Δορδανάς, Έλληνες εναντίον Ελλήνων: Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2006.
Στράτος Δορδανάς, Η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη: Επιβιώσεις του δοσιλογισμού στη Μακεδονία, 1945-1974, Εστία, Αθήνα 2011.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Θεσσαλονίκη: Βίντεο από την 5η διεθνή γυμνή ποδηλατοδρομία

«Έλληνες, τι κάνατε τα δισεκατομμύριά μας»;