Αφιέρωμα 2012: “Ο κ. Κανναβος εις την Γενικήν Διοίκησιν Μακεδονίας” (1929)

Του Γιάννη Γκλαρνέτατζη

Στις 7.6.1929, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του νέου πρόεδρου της δημοκρατίας Παύλου Κουντουριώτη, ο Ελ. Βενιζέλος (που είναι πρωθυπουργός από το 1928) ανασχηματίζει την κυβέρνησή του, οπότε «η Γενική Διοίκησις Μακεδονίας ανατίθεται εις τον κ. Κανναβόν».[1] Ενόψει του επικείμενου ανασχηματισμού τα φιλοκυβερνητικά Μακεδονικά Νέα διατύπωναν τα παράπονα και τις προτάσεις τους προς τον πρωθυπουργό: «Προκειμένου όμως για την Βόρειον Ελλάδα, ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως αναμφιβόλως θα έχει ήδη αντιληφθή και θα έχη ήδη πεισθή, ότι η μεταβολή εις τα Γενικάς Διοικήσεις Δυτικής Θράκης και Μακεδονίας ενδείκνυται ως απαραίτητος. […] Ουδέ είνε δυνατόν και επιτετραμμένον να δοκιμάση και περαιτέρω η Μακεδονία την διοικητικήν πλαδαρότητα και ανακολουθίαν του κ. Καλλιδοπούλου ο οποίος εις τούτο και μόνον εστάθη ικανός: εις το πώς να καλύπτη την θλιβεράν αχρηστίαν του δια της καταπληκτικής οικειοποιήσεως των αποτελεσμάτων των ενεργειών των πολιτευομένων Μακεδονίας, τα οποίας εξαγγέλλει εξ Αθηνών, μέσον του Γραφείου Τύπου, εν είδει καταπληκτικών, δια την αφέλειάν των, διαφημίσεων!… Συνηγορήσαμεν άλλοτε –και εξακολουθούμεν ακόμη εχόμενοι της γνώμης ταύτης του βορειοελλαδικού λαού– ότι εις την Διοίκησιν των βορείων επαρχιών έπρεπε και πρέπει, δια πλείστους λόγους στενώς συνδεομένους με το ζήτημα της ευστοχωτέρας και δραστηριωτέρας εξυπηρετήσεως των αναγκών των, να υπάρχουν πρόσωπα εξ αυτών προερχόμενα. Επιστεύετο όμως υπό του βορειοελλαδικού λαού, ότι τα πρόσωπα αυτά θα εξελέγοντο μεταξύ των πλέον επιλέκτων και δοκιμασμένων στελεχών και ουδείς εφαντάζετο ότι εν προκειμένω θα ελαμβάνοντο υπ’ όψιν αι απρόσεκτοι εισηγήσεις των διαφόρων προχειρολόγων, των επιζητούντων ευκαιρίας προς εκμαίευσιν φιλικών ικανοποιήσεων και διαθρέψεων πληρωνομένων κατόπιν ακριβά αναλώμασι και των τοπικών συμφερόντων μας και του πολιτικού συμφέροντος του κόμματος των Φιλελευθέρων».[2]
 
Όπως φαίνεται, ένα από τα αιτήματά της εφημερίδας ικανοποιήθηκε καθώς ο στρατηγός Περικλής Καλλιδόπουλος, βουλευτής Χαλκιδικής και με βλέψεις για το αξίωμα του δημάρχου Θεσσαλονίκης, ο οποίος κατείχε το αξίωμα του γενικού διοικητή από τις 4.7.1928 (όταν σχηματίσθηκε η κυβέρνηση Βενιζέλου)[3] απομακρύνθηκε από τη θέση του. Η τοποθέτηση όμως του βουλευτή Ιωάννη Κανναβού, για τρίτη μάλιστα φορά,[4] σ’ αυτή τη θέση προκάλεσε –αν μη τι άλλο–  αμηχανία στον φιλοκυβερνητικό Τύπο. Όπως αναγράφουν και πάλι τα Μακεδονικά Νέα, χωρίς καν να προσπαθούν να κρύψουν την απογοήτευσή τους, «ο εκ Ναυπακτίας βουλευτής και τέως υπουργός της Γεωργίας εχρημάτισε και άλλοτε, […] Γενικός Διοικητής μας, παρ’ όλα δε τα πολλαπλά προσόντα του δεν επετέλεσε και μεγάλα πράγματα εν Μακεδονία και λόγω ίσως του ότι εστερείτο ευρυτέρων δικαιωμάτων αλλά και λόγω του ότι επήλθε τότε η ανατροπή του κοινοβουλευτικού καθεστώτος και η εγκαθίδρυσις της δικτατορίας υπό τη[ν] οποίαν παραμείνας ο κ. Κανναβός επί αρκετούς μήνας, δεν ηδύνατο να κάμη άνετον χρήσιν ούτε αυτής της μικράς δικαιοδοσίας του. Ευχόμενοι ολοψύχως όπως η νέα αύτη περίοδος της διοικήσεως του κ. Κανναβού υπάρξη ευτυχεστέρα της παλαιάς, αφού τώρα έρχεται ούτος με ευρύτερα κάπως δικαιώματα εν τη ενασκήσει των καθηκόντων του και θα διοικήση υπό ομαλωτέρας συνθήκας, έχομεν να παρατηρήσωμεν ότι ο διορισμός αυτού και η εύρυνσις των δικαιωμάτων της Γεν. Διοικήσεως μαρτυρούν ότι η πραγματοποίησις του ωραίου ονείρου της αποκεντρώσεως και αυτοδιοικήσεως αν δεν ματαιούται οριστικώς, αναβάλλεται όμως επ’ αόριστον. Και οφείλομεν να σημειώσωμεν ότι το γεγονός παν άλλο ή την αγαθωτέραν εντύπωσιν προκαλεί παρά τη κοινή γνώμη εν Μακεδονία και Θράκη».[5]
 
Τις επόμενες ημέρες η κριτική προς την υδροκέφαλη πρωτεύουσα και τους κατά καιρούς γενικούς διοικητές θα γίνει ακόμη αυστηρότερη. Παίρνοντας αφορμή από σχετικές δηλώσεις του απερχόμενου Περ. Καλλιδόπουλου («Ο κ. Κανναβός […] ουδεμία αμφιβολία ότι θα προσφέρη τας υπηρεσίας του εις τον τόπον επιτυχώς. […] αν έλθη εδώ με υποσχέσεις περί της ταχείας ευρύνσεως του κύκλου της αρμοδιότητός του, όπως ήλθα και εγώ, πολύ φοβούμαι ότι ουδέποτε θα αποκτήση ηυξημένα δικαιώματα. Και τούτο διότι –ας το ομολογήσωμεν– η αντίδρασις κατά πάσης αποκεντρώσεως και αυτοδιοικήσεως της επαρχίας είναι μεγίστη όχι μόνον εκ μέρους των ανωτέρων υπαλλήλων των υπουργείων αλλά και αυτών των υπουργών»), η εφημερίδα γράφει στο πρωτοσέλιδο άρθρο της: «Δια της καταγγελίας ταύτης ο κ. τέως Γενικός Διοικητής δεν μας απεκάλυψε τίποτε νέον. Είνε δε θλιβερώς συμπτωματικόν, ότι την καταγγελίαν ταύτην έκαμναν, και όταν ήσαν Γενικοί Διοικηταί και όταν επρόκειτο να παραδώσουν την υπηρεσίαν εις τον διάδοχόν των, τόσον ο κ. Κανναβός, όσον και ο κ. Καλεύρας και ο κ. Καλλιδόπουλος. Το περίεργον εν τούτοις είναι το εξής: ότι, παρά τας καταγγελίας των ταύτας, παρά την αθέτησιν των υποσχέσεων του Κέντρου, παρά την μεγίστην αντίδρασιν υπουργικών υπαλλήλων και υπουργών και μονολονότι απετύγχανον –δια τους λόγους τούτους– εις το διοικητικόν των έργων [sic] οι κύριοι Γενικοί Διοικηταί, ουδείς εξ αυτών είχε την παρρησίαν και το σθένος να ρίψη κατά πρόσωπον των εν Αθήναις την παραίτησίν του. Όλοι παρέμεναν προσκολλημένοι, σαν στρείδια, εις το σκιώδες αξίωμα του “υπουργού Γενικού Διοικητού”, εις το ωραίον και δροσόλουστον κυβερνείον της λεωφόρου Δημοκρατίας, εις την πολυτελή Καδιλλιάκ και… εις την πανθομολογουμένην διοικητικήν αποτυχίαν των». Παράλληλα σε διπλανό μονόστηλο απαντώντας στο «αθηναϊκόν» Ελεύθερο Βήμα που χαιρέτησε τον διορισμό του Κανναβού «ως τον άριστον των οιωνών για την ανόρθωσιν και την ευημερίαν της Μακεδονίας», σημειώνει: «Θα επιτραπή εις τους δυστυχείς Μακεδόνας κάποια επιφυλακτικότης απέναντι των μεγαλοπρεπών αυτών χρησμών του αθηναϊκού Κάλχαντος».[6]
 
Την ίδια στιγμή αποπέμπεται οριστικά ο πρώτος εκλεγμένος δήμαρχος Θεσσαλονίκης Μηνάς Πατρίκιος (του οποίου η πρώτη θητεία, αφού επανεκλέχθηκε το 1954, υπήρξε εξαιρετικά ταραχώδης, όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε παλιότερα σημείωμα του Αφιερώματος 2012)[7], μετά από παρέμβαση του υπουργού Εσωτερικών Κων. Ζαβιτσάνου,[8] που ακριβώς εκείνο το διάστημα φέρνει στη Βουλή το Ιδιώνυμο. Παράλληλα, καθημερινά σχεδόν ήταν τα δημοσιεύματα για κρούσματα τυφοειδούς πυρετού που εμφανίζονταν στην πόλη και για τα οποία διατάχθηκαν ανακρίσεις εναντίον της Εταιρείας Υδάτων.[9]
 
Παραπομπές:
[1] Μακεδονικά Νέα, 7.6.1929. Από τον τίτλο αυτού του δημοσιεύματος προέρχεται και ο τίτλος του σημερινού σημειώματος.
[2] Μακεδονικά Νέα, 5.6.1929.
[3] Ευάγγελος Χεκίμογλου, Ο Νικόλαος Μάνος και ο Μεσοπόλεμος στη Θεσσαλονίκη, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών – University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2010, σ. 280, 293.
[4] Ευ. Χεκίμογλου, Ο Νικόλαος Μάνος…, ό.π., σ. 293.
[5] Μακεδονικά Νέα, 8.6.1929.
[6] Μακεδονικά Νέα, 12.6.1929.
[7] http://calendar.alterthess.gr/content/παύση-δημοτικών-συμβούλων.
[8] Μακεδονικά Νέα, 10.6.1929· Ευ. Χεκίμογλου, Ο Νικόλαος Μάνος…, ό.π., σ. 286.
[9] Μακεδονικά Νέα, 5-12.6.1929.

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΕΣΗΕΜΘ: Επανεξελέγη πρόεδρος ο Μ. Βοϊτσίδης

Παπανικολάου: Κατάληψη στο γραφείο του Διοικητή