Μάρτης του ’67, ένας μήνας πριν το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου. Το φοιτητικό κίνημα στη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα είναι εδώ και λίγα χρόνια πρωταγωνιστής στις μεγάλες μάχες της εποχής του: τους αγώνες ενάντια στο κράτος και το παρακράτος της Δεξίας, του 15%, του 1-1-4, τη λαϊκή εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση των αποστατών τον Ιούλη του 1965.
Στη Θεσσαλονίκη, το τελευταίο χρόνο έχει επιπλέον απέναντί του τον εγκάθετο πρύτανη της Δεξιάς, Παναγιώτη Χρήστου.
Ο Παναγιώτης Χρήστου (1917—1996) ήταν θεολόγος και καθηγητής Πατρολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1954. Το 1963-64 διετέλεσε Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής και το 1966 έγινε πρύτανης του Αριστοτελείου.
Την ίδια ακριβώς εποχή, υπήρξε και υπουργός Βόρειας Ελλάδος, στην τελευταία δοτή κυβέρνηση της Δεξίας και των αποστατών πριν τις εθνικές εκλογές (που δεν έγιναν ποτέ) του 1967. Αργότερα, (σύμφωνα τουλάχιστον με την ελληνική wikipedia) θα συμμετέχει ως υπουργός και στις τελευταίες κυβερνήσεις της Χούντας, από τη θέση του υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1973-1974). Μετά τη μεταπολίτευση απομακρύνθηκε από την πανεπιστημιακή του έδρα.
Το Μάρτη του 1967, ο Χρήστου πρωτοστατεί στα αστυνομικά μέτρα καταστολής του φοιτητικού κινήματος. Αντιστρέφοντας πλήρως την κατάσταση, κατηγορεί την ΕΦΕΕ ως «χιτλερική νεολαία», προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη αντίδραση από την πλευρά των φοιτητικών συλλόγων.
Σύμφωνα με το πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ της εφημερίδας Θεσσαλονίκη (6/3/1967):
«Μήνυση κατά του πρυτάνεως και υπουργού βορείου Ελλάδος θα υποβάλη η ΕΦΕΕ για τις ύβρεις που εξεστόμισε ο κ. Χρήστου, το περασμένο Σάββατο, κατά τη διάρκεια συνεντεύξεως τύπου.
Οι δηλώσεις και γενικώτερα η συμπεριφορά του κ. Χρήστου, άνοιξαν έν βαθύ ρήγμα μεταξύ αυτού και των φοιτητών, που είναι άγνωστο αν και πώς θα γεφυρωθή.
Ειδικώτερα η στάση του κ. Χρήσου έναντι των φοιτητών, όπως διαγράφηκε στην προχθεσινή συνέντευξη, υπήρξε προκλητική, διότι:
1. Χαρακτήρισε τη συγκέντρωση της ΕΦΕΕ σα συγκέντρωση χιτλερικής νεολαίας.
2. Απεκάλεσε τους συγκεντρωθέντες φοιτητές κήρυκες της εκτροπής και του ολοκληρωτισμού.
3. Με την όλη του συμπεριφορά έδειξε ότι εγκρίνει τον άγριο ξυλοδαρμό των φοιτητών από τους αστυνομικούς και την ΕΚΟΦ.
Στις καταγγελίες πρωτοστατεί ο μη αναγνωρισμένος, για πολιτικούς λόγους, σύλλογος των φοιτητών της Πολυτεχνικής. Περισσότερο όμως ενδιαφέρον έχει η απάντηση της Πρυτανείας (από το ίδιο φύλλο της εφημερίδας):
«Εκ της πρυτανείας του Αριστοτέλειου πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης ανακοινούνται τα κάτωθι, εξ αφορμής ανευθύνων δημοσιευμάτων και δηλώσεων ωρισμένων βουλευτών.
Εις τον σύλλογον φοιτητών της πολυτεχνικής σχολής, καίτοι μη ανεγνωρισμένον, ο πρύτανις εχορήγησεν άδειαν συγκεντρώσεων, η οποία και επραγματοποιήθη εις την ορισθείσαν αίθουσαν. Η άδεια εδόθη εις τον μη ανεγνωρισμένον τούτον σύλλογον κατ’ εξαίρεσιν με την ελπίδα, ότι οι ιθύνοντες αυτού θα επανήρχοντο εις τα πλαίσια τα οποία διαγράφουν το καταστατικόν του συλλόγου και οι πανεπιστημιακοί κανονισμοί. Δυστυώς, οι συγκεντρωθέντες εξετράπησαν πάλιν εις κριτικήν περί των συμβαινόντων εις τας χώρας της Άπω Ανατολής, περί των πολιτικών γεγονότων του θέρους του 1965 και περί των πανεπιστημιακών αρχών.
Την επομένην εβδομάδα το προεδρείον του συλλόγου συνεκάλεσε τα μέλη του εις νέαν συγκέντρωσιν άνευ αδείας την φοράν αυτήν. Πληροφορηθείς περί τούτου ο πρύτανις παρήγγειλες εις τον κοσμήτορα της σχολής ν’ απαγορεύση την παράνομον συγκέντρωσιν, όπερ και έπραξε ούτος.»
Μετά το επεισόδια, τον κοσμήτορα επισκέφθηκε ο βουλευτής Λασκαρίδης, ο οποίος είχε καταθέσει και ερώτηση στη Βουλή για την πολιτική απαγόρευση του συλλόγου της πολυτεχνικής. Ο πρύτανης απαντά:
«Ο σύλλογος φοιτητών της πολυτεχνικής σχολής δεν είναι αναγνωρισμένος, αλλ’ ουχί δι’ ους λόγους ισχυρίζεται ο κ. Λασκαρίδης. Εις το πανεπιστήμιον λειτουργούν δεκάδες φοιτητικών συλλόγων, των οποίων αι διοικήσεις ελέγχονται υπό φοιτητών ανηκόντων εις διαφόρους πολιτικάς παρατάξεις. Αι πανεπιστημιακαί αρχαί αναγνωρίζουν και ενισχύουν τους συλλόγους τούτους, ουδέποτε δε ρωτούν περί των φρονημάτων των διοικούντων…
Ο σύλλογος φοιτητών της Πολυτεχνικής σχολής δεν ανεγνωρίσθη ποτέ διά τους εξής λόγους. Πρώτον, όταν προ ενός έτους εκλήθη να καταθέση το καταστατικόν, ηρνήθη να πράξη τούτου και την άρνησιν του διετύπωσεν εις ιταμόν έγγραφον. Δεύτερον, όταν προ τριμήνου υπέβαλεν οίκοθεν το καταστατικόν προς αναγνώρισιν, διένειμε ταυτοχρόνως προκηρύξεις εις τα οποίας ανεγράφετον ότι «καταθέτι το καταστατικόν όχι γιατί αναγνωρίζει στην πρυτανεία το δικαίωμα να ανακατεύεται στον σύλλογο, αλλά για να της αφαιρέση τα προσχήματα». Τρίτον, έλαβεν αντεθνικήν θέσιν εια το πρόβλημα της Κύπρου απαιτήσας «να φύγουν οι Έλληνες από την Κύπρον». Τέταρτον, εκτρέπεται εις συνεχείς πολιτικολογίας παραβιάζων ρητήν διάταξιν του καταστατικού και πέμπτον, το διοικητικόν αυτού συμβούλιον είναι υπόδικον ενώπιον του πειθαρχικού συμβουλίου». Στη συνέχεια, κατηγορεί και άλλους συλλόγους για «έκτροπα» στις συνελεύσεις τους και συνεπαγόμενες καταστροφές «επίπλων».
Σύμφωνα με επόμενο φύλλο της Θεσσαλονίκης (10/3/1967), με την επιμονή των φοιτητών Πολυτεχνικής και παρά το φόβο κάποιων άλλων, το συνέδριο της ΕΦΕΕ κάνει δεκτή την πρόταση για την υποβολή μήνυσης. Προφανώς, αυτή δεν έφτασε ποτέ στα δικαστήρια, αφού λίγες ημέρες μετά, η «εκτροπή και ο ολοκληρωτισμός» για τους οποίους κατηγορούσε τους φοιτητές ο Χρήστου, πήρε τη μορφή της άμεσης δικτατορίας, από τα σπλάχνα της παράταξης που υπηρετούσε.
Η αντιπαράθεση κράτησε μέχρι το πραξικόπημα. Η φωτογραφία για παράδειγμα, είναι από συγκέντρωση φοιτητών στη Θεσσαλονίκη, 5 μόλις ημέρες πριν την 21η Απριλίου (Εφ. Θεσσαλονίκη, 17/4/1967).
Αν βέβαια σήμερα κατηγορήσεις οποιοδήποτε κήρυκα της νομιμότητας, ότι αναπαράγει τα ίδια επιχειρήματα ενάντια στους βιαιοπραγούντες και ασχέτων πολιτικολογούντες φοιτητές, θα σου πει, ότι αυτοί τότε ήταν σοβαροί, όχι σαν τους σημερινούς.
Πιθανώς. Ελπίζουμε μόνο να μην βρεθεί, ειδικά με τις νέες «εκλογές» του νόμου της Διαμαντοπούλου αύριο μεθαύριο κάποιος πρύτανης που θα θεωρεί και αυτός όλες αυτές τις αντιδράσεις σαν «εκτροπή και ολοκληρωτισμό» (κάτι τέτοιο δεν λέγανε την ημέρα ακύρωσης των εκλογών;) και που θα έχει την εξουσία να «αναγνωρίζει» ή όχι τους φοιτητικούς συλλόγους και να «επιτρέπει» ή όχι τις συγκεντρώσεις τους, ανάλογα με τον αν κινδυνεύουν να εκτραπούν «πάλιν εις κριτικήν περί των συμβαινόντων εις τας χώρας της Άπω Ανατολής, περί των πολιτικών γεγονότων του θέρους του 1965 και περί των πανεπιστημιακών αρχών»…
Το Αφιέρωμα του alterthess για την Θεσσαλονίκη αναπτύσεται εδώ